Commentaar: Rusland zal proberen Assad in het zadel te houden
President Poetin blijft een geheimzinnig leider. Maandagavond gaf hij nieuwe hoop voor een doorbraak in de burgeroorlog in Syrië door aan te kondigen dat hij zijn troepen uit het land zou terugtrekken. Die aankondiging kwam aan de vooravond van een nieuwe gespreksronde in Genève.
De meeste mensen die zich met de oorlog in Syrië bezighouden, zijn zo langzamerhand uiterst pessimistisch gesteld. Maar dit bericht zorgde voor een lichtpuntje. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Kerry bijvoorbeeld was blij met het bericht. Maar dinsdag werd al duidelijk dat Rusland niet alle troepen terugtrekt en niet alle luchtaanvallen stopt. Kortom, het blijft mistig.
Al die mist behoort tot het mysterie Poetin. Je weet nooit precies wat je aan hem hebt. Hij verschuift zijn stukken op het schaakbord altijd anders dan alle omstanders hadden verwacht. De terughoudende reactie van de Nederlandse minister Koenders (Buitenlandse Zaken) was daarom waarschijnlijk verstandiger.
Rusland voert sinds eind september luchtaanvallen uit in Syrië. Aanvankelijk deed het land alsof het deel was van de internationale coalitie tegen Islamitische Staat (IS), maar al spoedig bleek dat Poetin het vooral had gemunt op de tegenstanders van de Syrische president Assad. En zo werden de Russische militaire acties dus meer een struikelblok voor vrede in het geplaagde land dan een weg naar een oplossing.
De Russische rugdekking heeft er volgens sommigen ook voor gezorgd dat Assad zijn troepen heeft kunnen versterken. Dat zorgt ervoor dat het Syrische regime weer versterkt te velde gaat.
Of een Russische terugtrekking voor een doorbraak kan zorgen, is dus voorlopig niet meer dan een –heel mooie– wens. Die oorlog was al jaren aan de gang voordat de eerste Russische bommenwerper het land binnenvloog. Deze terugtocht zal daarom waarschijnlijk niet beslissend zijn.
Het is wel mogelijk dat de aankondiging van Poetin tijdelijk een betere sfeer aan de onderhandelingstafel geeft, wat effect kan hebben op de uiteindelijke besluiten. Maar daar zal het dan ook bij blijven.
Voor Nederlanders is Assad misschien slechts een van de vele dictators in de wereld die beter vandaag kunnen vertrekken dan morgen. Maar voor Moskou is hij een belangrijke bondgenoot. Hij geniet de sympathie van het Kremlin. Wat Syrië voor Rusland betekent is wel vergeleken met wat Israël is voor Europa en (vooral) Amerika: een eiland te midden van een verder vreemd gebied.
De Amerikaanse minister Kerry brengt volgende week ook een bezoek aan Moskou om de kwestie Syrië te bespreken. Hij zal er dan rekening mee moeten houden dat Poetin het liefst ziet dat Assad op zijn stoel blijft. Vasthouden aan de eis van onder meer de Amerikaanse president Obama dat Assad vertrekt, zal de Russen voor het hoofd stoten.
Mocht Assad echt ten val komen, dan is belangrijk dat het Westen (zo veel mogelijk samen met Rusland) Syrië behoedt voor grote chaos. Het is immers te vaak gebeurd dat het vertrek van een dictator nieuwe golven van geweld opriep. En als Poetin dan naar het Westen wijst, kan men hem moeilijk ongelijk geven.