Het onderwerp schepping is eigenlijk helemaal niet populair bij oud-testamentici, constateert Hilbrands. Hoe dat komt? „De meeste oud-testamentici benaderen de Bijbeltekst historisch-kritisch; ze gaan uit van de opvatting dat Genesis is ontstaan na de Babylonische ballingschap.” De Bijbelschrijver zou dan dus hebben geput uit Babylonische mythen om het scheppingsverhaal in Genesis vorm te geven.

De Bijbel zelf geeft daar volgens Hilbrands geen enkele aanleiding toe. „Volgens mij heeft de schepping juist een prominente plaats in de Bijbel; God openbaart Zich als de almachtige, soevereine Schepper van alles. Alles wat zichtbaar is, heeft Hij door Zijn Woord in het leven geroepen in schoonheid en doelmatigheid.”

Mythen

De Duitse theoloog stelt dat de Babylonische en de Egyptische scheppingsmythen wel overeenkomsten vertonen met de scheppingsgeschiedenis uit de Bijbel. „Maar de benadering is totaal verschillend. Zo is de schepping volgens de Bijbel niet goddelijk. De heidense mythen onderscheiden in verschillende schepselen verscheidene goden. Bijvoorbeeld de hemellichamen zijn in Genesis 1 lichten met een kalenderfunctie; in de mythen zijn het godheden met een functie in de astrologie.”

Toch levert de literaire benadering van Genesis 1 de Duitse theoloog interessante gezichtspunten op. „Genesis 1 kent een complexe opbouw; het is een literair kunstwerk. We lezen in Genesis 1 over tien goddelijke bevelen, acht scheppingswerken en zes scheppingdagen.” God schiep materie die Hij in de eerste drie scheppingsdagen vaneen gescheiden werd. Het gaan om de drie grote scheidingswerken: licht en duisternis, wateren en wateren, en water en land. De plaats voor de vestiging van leven wordt gereedgemaakt. In de daarop volgende drie dagen wordt die gevuld.

Werkdagen

Anders dan veel andere theologen wil Hilbrands niet tornen aan de historiciteit van Genesis 1. „Exegetisch staat onomstotelijk vast dat de Bijbelschrijver hier zes gewone werkdagen bedoelde. Daarvoor pleiten onder meer de telling van de dagen, de verbinding met de zevende dag als rustdag. Een tijdsperiode met een dag en een nacht is in de Bijbel altijd een dag van 24 uur. De terugverwijzing in het sabbatsgebod in Exodus 20 geeft eveneens aan dat hier een gewone week is bedoeld.”

Veel theologen bestrijden echter dat Genesis 1 als letterlijke historie is bedoeld. Uit Bijbelkritische motieven scheiden bijvoorbeeld theologen als Claus Westermann de eerste elf hoofdstukken van Genesis af van de rest van het Bijbelboek. Hij noemt die geen geschiedenis maar een „gebeuren”, geeft Hilbrands aan.

„De structuur van Genesis maakt dit onderscheid echter niet. Adam, Henoch en Noach worden in andere Bijbelboeken even historisch opgevat als Abraham, Jakob en Jozef. Vanaf het eerste vers is Genesis voortgaande geschiedenis: de God die de wereld tot aanzijn riep, riep ook Zijn volk Israël tot aanzijn.”

Poëtisch

De andere historische Bijbelboeken, de profeten, de Psalmen en de andere poëtische boeken veronderstellen de schepping door God, constateert Hilbrands. „De scheppingsgetuigenis beperkt zich niet tot Genesis 1, maar dat hoofdstuk is wel bepalend voor de rest van Oude Testament. Elders in de canon wordt daarop voortdurend teruggegrepen. Onder meer om op te roepen tot ontzag voor die grote God Die alles schiep.”

Sommige theologen accepteren van Genesis 1 alleen de theologische boodschap: God is zijn schepping toegewijd. „Dan blijft echter alleen vers 1 overeind staan”, concludeert Hilbrands. „Ik ben er echter van overtuigd dat Genesis 1 een historisch fundament heeft.”