Deze stelling verdedigde Nicolas Cadène vrijdagavond op de Carrefour Théologique 2016, een
tweedaagse conferentie van de Faculté Jean Calvin in het Zuid-Franse Aix-en-Provence. Thema dit jaar is: ”De kerk in de ure van het religieuze extremisme”.

Cadène is algemeen rapporteur van het ”Observatoire de la Laïcité”, een overheidsinstituut die de Franse regering adviseert in zaken van godsdienstvrijheid en het recht op vrije meningsuiting. In zijn lezing ”De rol van de laïciteit vandaag” verdedigde hij de vrije meningsuiting tegenover degenen die na de terreuraanslagen door fundamentalistische moslims afgelopen jaar religie in de publieke ruimte willen verbieden. „De religieuze diversiteit en de verscheidenheid aan culturen was en is een wezenlijk onderdeel van Frankrijk en het uiten van uiteenlopende meningen mag ook na terreuraanslagen niet worden verboden”, stelde hij

Cadène, die zijn predikantschap opgaf voor een loopbaan in de politiek, verwees naar de Franse godsdienstoorlogen in de zestiende eeuw. „Na een tijd van opgelegd rooms-katholicisme kwam de neutrale staat, waarin burgers mochten geloven of niet geloven wat zij wilden. De neutrale staat, met het zogenoemde laïciteitsbeginsel, is nog altijd een waarborg voor vreedzaam samenleven.”

Fanatisme

Hij legde uit wat laïciteit in de Franse context betekent. „Het laïciteitsbeginsel veronderstelt de scheiding van kerk en staat en waakt over het recht op vrijheid van geweten en vrije meningsuiting. Aan deze grondbeginselen mag niet worden getornd.” Cadène merkt in de praktijk dat deze principes onder druk staan vanwege religieus geïnspireerd fanatisme. Er is veel kritiek op de rapporten van het ”Observatoire van de Laïcité” in het zich verhardende debat.

Volgens Cadène moet de overheid laveren tussen twee uitersten. „Het ene uiterste is de opvatting dat alle religieuze uitingen, inclusief de meest haatdragende, moeten worden getolereerd. Het andere uiterste is het verbod van alle religieuze uitingen in de publieke sfeer. Wij moeten het hoofd koel houden, ferm en weloverwogen handelen vanuit rechtsbeginselen en ons niet laten leiden door emotionele schrikreacties.”

Dr. Jean-Philippe Bru, docent praktische theologie aan de Faculté Jean Calvin, onderscheidde verschillende vormen van religieus extremisme. Niet alleen in de islam, maar ook in de christelijke traditie –protestants en rooms-katholiek– zijn extremistische groeperingen. Hij stelde dat het Amerikaanse „fundamentalisme” weinig invloed heeft in Frankrijk.

Geweld

Prof. dr. G. Kwakkel, oudtestamenticus aan de Theologische Universiteit Kampen (TUK) en parttime gastdocent aan de Faculté Jean Calvin, hield een lezing over geweld tegen ongelovigen in het Oude Testament. Hij ging in op verschillende passages, zoals de uitroeiing van de Kanaänitische volken en de slachting van Baälprofeten door Elia.

Dr. M. Johner, hoogleraar ethiek en kerkgeschiedenis en decaan van de Faculté Jean Calvin, besprak in zijn lezing het „pacifisme” in het Nieuwe Testament, onder meer de geweldloosheid van Jezus en de rechtvaardiging van justitiegeweld en oorlogvoering door de overheid.