Het Nederlandse volk nam vandaag afscheid van zijn vroegere koningin. Dat geldt met name voor de oudere generatie. Het is al bijna een kwarteeuw geleden dat Juliana afstand deed van de troon. Voor jongeren was zij iemand die dateerde van lang voor hun tijd.Het afscheid nemen is er inzonderheid wel voor de koninklijke familie. Het is altijd een zware gang om een geliefde naar het graf te moeten brengen. Tot op hoge leeftijd hebben ze de overledene als echtgenote, moeder of grootmoeder in hun midden mogen hebben. Wat dat betreft kwam het einde niet onverwacht.

De grote betrokkenheid bij het publiek (bijna 50.000 mensen defileerden langs de baar) en de indrukwekkende wijze waarop de uitvaart plaatsvindt, maken duidelijk dat een staatshoofd heenging. Medeleven bij vreugde en verdriet doen een mens altijd goed. Dat geldt ongetwijfeld ook voor de familie van de overleden koningin.

Qua ceremonieel was de bijzetting van vandaag voor een groot deel een herhaling van die van prins Claus, nu anderhalf jaar geleden. De Nieuwe Kerk in Delft vormde opnieuw het middelpunt. Vorstenhuis, natie en kerk kwamen daar bij elkaar.

Anders dan andere landen kent Nederland geen stad die alle nationale functies in zich verenigt. Amsterdam is de hoofdstad. Daar wordt de nieuwe koning of koningin ingehuldigd. Den Haag is het regeringscentrum. Delft is de plaats waar de Oranjes begraven worden. Juliana woonde op Soestdijk.

Bij de begrafenis van prins Claus had de ex-priester Huub Oosterhuis naast de hervormde predikant C. A. ter Linden een belangrijk aandeel in de dienst. Ditmaal werd de dienst geleid door de remonstrantse predikante Hudig-Semeijns de Vries van Doesburgh.

Nu kan men zich afvragen wie van de drie het meest vrijzinnig is. Dat neemt niet weg dat met de keuze voor een vrouwelijke remonstrantse predikant opnieuw een stap gezet is in de verkeerde richting.

Vanouds behoorden de Oranjes tot de Nederlandse Hervormde Kerk. Daar deden ze belijdenis, daar vond hun huwelijksbevestiging plaats en lieten ze hun kinderen dopen. Ook werden zij hervormd begraven. Al viel hun keuze daarbij bepaald niet op predikanten ter rechterzijde, toch vond dat alles plaats in een kerk van gereformeerde belijdenis.

Daarmee is nu openlijk gebroken. Geen wonder dat SGP-fractievoorzitter Van der Vlies lang geaarzeld heeft of hij de bijeenkomst in de Nieuwe Kerk wel zou bijwonen. In een vaak sluipend proces van verval kan het goed zijn een signaal af te geven. Maar zo’n beslissing is altijd een persoonlijke zaak.

Van een begrafenis gaat een boodschap uit: de mens gaat naar zijn eeuwig huis. Zeker bij koninklijke uitvaarten kunnen de massale belangstelling en het uitgebreide ceremonieel die notie gemakkelijk naar de achtergrond drukken. Dat geldt voor de omstanders, het geldt ook voor de nabestaanden.

Het zou daarom een wonder zijn als die boodschap vandaag iemand in het hart zou grijpen, hetzij dicht bij de troon, hetzij veraf. Maar wij geloven in een wonderdoend God. Hem staat zelfs een vrouwelijke remonstrantse predikant niet in de weg.