De haven –met zijn jaarlijkse overslag van ruim 7 miljoen zeecontainers– blijkt namelijk vatbaar voor drugssmokkel, mensenhandel en ladingdiefstal. Omgekochte, zogenoemde ‘platte’ douaniers en havenmedewerkers vormen de zwakke schakel in de criminaliteitsbestrijding.

De campagne ”Rotterdamse haven, veilige haven!” moet de 180.000 mensen in de logistieke sector aldaar nog bewuster maken van de veiligheidsrisico’s. Met meer voorlichting aan havenpersoneel en vrachtwagenchauffeurs en aandacht voor de mogelijkheid tot aangifte bij Meld Misdaad Anoniem moet de bewustwording worden opgeschroefd. De Rotterdamse burgemeester Aboutaleb gaf maandagmiddag aan boord van de Pride of Hull van P&O Ferries het startsein voor de campagne.

Omgekocht

Volgens programmamanager en officier van justitie Loes van der Wees komen er in strafzaken met enige regelmaat mensen naar voren die in de haven werken. „Criminele organisaties verschaffen zich toegang via kwetsbare havenmedewerkers, die onder druk worden gezet, of die in ruil voor geld een oogje toeknijpen”, aldus Van der Wees. „Maar wie eenmaal betrokken raakt bij een criminele organisatie, komt daar niet zomaar meer uit.”

Recente schandalen met corrupte douaniers en havenmedewerkers onderstrepen dat. Bij een omgekochte douanier thuis in ’s-Gravenzande werd bijvoorbeeld voor ruim 1 miljoen euro aan contant geld aangetroffen. Hij zat op een strategische positie en kon daardoor drugscontainers aan controles onttrekken.

Vorig jaar onderschepte het Hit and Run Containerteam (HARC) in de Rotterdamse haven 9300 kilo verdovende middelen in 
72 transporten.

De organisatoren van de campagne willen bereiken dat havenwerkers hun ogen en oren goed gebruiken en signalen anoniem doorgeven. Dat model blijkt in het Verenigd Koninkrijk goed te werken.

Volgens directeur Cor Stolk van Secure-Logistics in Barendrecht, die enkele jaren geleden als toenmalig voorzitter van BeveiligingsOverleg Rijnmond mede de aanzet gaf tot een betere bewustwording, is het anoniem melden van informatie een belangrijk aspect. „De angst bij veel havenwerkers is dat een melding bij een collega of bij de werkgever uiteindelijk bij je terugkomt”, aldus Stolk. „Daar voelen mensen zich niet senang bij. Een anonieme melding werkt beter.”

Volgens Stolk zijn er de afgelopen jaren al veel maatregelen genomen om de haven veiliger te maken. Zijn bedrijf ondersteunt onder meer het beveiligingsbeleid door middel van biometrie, waardoor identiteitsfraude wordt tegengegaan. Zulke biometrische toegangspasjes verhinderen dat havenpersoneel in ruil voor enkele duizenden euro’s pasjes in tijdelijke bruikleen geven aan zogenoemde ”uithalers”. Dat zijn lieden die op het haventerrein drugs vóór een eventuele douanecontrole uit zeecontainers halen en ongezien van het terrein weten te komen.

Deze pasjes werken echter alleen aan de poort van de havenbedrijven. Het gebeurt regelmatig dat er op de uitgestrekte terreinen hekken worden opengeknipt. Stolk: „De haven is nu eenmaal geen nonnenklooster.”

De organisatie Transparency International onderstreept de noodzaak van corruptiebestrijding in de Rotterdamse haven. „De haven en de logistiek zijn gevoelige sectoren”, zegt directeur Anne Scheltema Beduin. „Het zijn niet alleen de havenwerkers, maar ook douaniers en in zijn algemeenheid de politie waar de afgelopen jaren corruptiezaken hebben plaatsgevonden. Dat zien we in de haven, maar bijvoorbeeld ook bij douaniers op Schiphol.”

De mogelijkheid om anoniem te melden juicht zij toe. „Door zulke veilige meldingen voorkom je dat klokkenluiders worden ontslagen of weggepest.”