Kerk & religie

Biografie: J. L. Wirix, wars van kerkelijke regeldrift

Hij baarde opzien door van de Rooms-Katholieke Kerk over te stappen naar de Oud-Katholieke Kerk. Bert Wirix bleek wars van kerkelijke regeldrift.

Albert-Jan Regterschot

15 February 2016 10:13Gewijzigd op 16 November 2020 01:27
Wirix. beeld OKKN
Wirix. beeld OKKN

Jan Lambert (Bert) Wirix-Speetjens werd geboren op 13 oktober 1946 in Neeroeteren, België. Hij studeerde theologie en filosofie aan het Groot Seminarie in Luik en de Katholieke Universiteit te Leuven. Op 
26 juni 1971 werd hij tot priester gewijd. Van 1977 tot 1984 was hij wetenschappelijk medewerker aan de Katholieke Universiteit in Leuven.

In 1984 promoveerde Wirix in Leuven op een dissertatie over christelijke riten en symbolen bij sterven en uitvaart. In zijn proefschrift kritiseerde hij de vroegere uitvaartmissen, waarbij het eeuwig wel of het eeuwig wee van de overledene centraal stond. Anderzijds was hij ook kritisch op riten waarbij iedere dode als zalig beschouwd werd.

Wirix had zijn hoop gesteld op veranderingen die in gang waren gezet door het tweede Vaticaans concilie (1962-1965). In de jaren daarna gaven progressieve geestelijken ruimte voor vernieuwingen. In 1980 trok de Rooms-Katholieke Kerk (RKK) tijdens een bijzondere synode in Rome de touwtjes weer strakker aan, tot teleurstelling van Wirix.

De progressieve Wirix keerde kort daarna de RKK de rug toe. Hij maakte de overstap naar de Oud-Katholieke Kerk (OKK). In 1982 vertrok hij naar Nederland, waar hij docent werd aan het Oud-Katholiek Seminarie. Ook werd hij assisterend priester in de OKK.

Hoewel Wirix aanvankelijk celibatair leefde, maakte hij tijdens een reis naar Israël kennis met een vrouw, Christel Ruts, met wie hij in 1993 trouwde. De OKK schafte in 1920 het celibaat af, waardoor geestelijken konden trouwen. Het echtpaar kreeg twee zoons.

Wirix zag de kerk als een beweging waarbij gelovigen aan de basis zich inzetten voor gerechtigheid en barmhartigheid. Hij had geen belangstelling voor de kerkelijke hiërarchie. Desondanks werd Wirix op 
3 november 1994 verkozen tot bisschop van Haarlem, een functie die hij allerminst ambieerde. Op 14 mei 1995 werd hij tot bisschop gewijd in de protestantse Grote of St.-Bavokerk, waar sinds de Reformatie geen bisschopswijding meer had plaatsgevonden. Oudkatholieke kerkgebouwen waren te klein, rooms-katholieke bedehuizen bleven gesloten. De rooms-katholieke bisschop Bomers van Haarlem liet Wirix bij herhaling zijn ongenoegen blijken over diens overstap naar de oudkatholieken.

Als bisschop was Wirix meer kunstenaar dan 
manager, stelde de oudkatholieke aartsbisschop Vercammen in dagblad Trouw na het overlijden van Wirix. „Hij kon een synode openen met het lezen van een stuk uit een kinderboek. Hij was onconventioneel, wars van een strategische of politieke aanpak.” In de periode dat Wirix bisschop was, liet de OKK vrouwen toe tot de ambten. Wirix stelde in 1998 onder meer dat die kwestie geen zaak is van de geloofsleer, maar van de kerkorde.

Bert Wirix overleed na een ernstige ziekte, op 
29 februari 2008 in Haarlem. Hij werd 61 jaar. Ook zijn uitvaartmis werd gehouden in de protestantse Grote of St.-Bavokerk. Wirix ligt begraven op de begraafplaats Westerveld te Driehuis, bij Haarlem.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer