Opinie

Commentaar: Sterven van een mens te intiem voor televisie

Het moment van de tv-uitzending van euthanasie op een vrouw met een stervenswens is wel heel strategisch bepaald. Vorige week verscheen het advies van de commissie-Schnabel. Daarin werd gezegd dat de regels voor euthanasie niet ruimer behoeven te worden. De uitzending van het programma De Wereld Draait Door (DWDD) duwt dat advies naar de achtergrond. Inderdaad, de wereld draait door – remmende raadgevingen moeten worden ontdaan van hun kracht en impact.

Hoofdredactioneel commentaar
11 February 2016 12:55Gewijzigd op 16 November 2020 01:22
Studio van De Wereld Draait Door. Beeld ANP
Studio van De Wereld Draait Door. Beeld ANP

Met de documentaire probeert de Levenseindekliniek twee dingen te bereiken: door het tonen van het –inderaad– grote leed van patiënten wordt de bodem rijp gemaakt voor de acceptatie van euthanasie. Vervolgens laten de betrokken artsen zien dat ze „wel heel zorgvuldig” de patiënt verzorgen en haar stervenswens vervullen. Daarmee proberen ze het publiek te ervan overtuigen dat ze op humane wijze een mens in nood helpen. Impliciet is dat een pleidooi om de regels voor euthanasie toch te verruimen.

Behalve kritiek te uiten op deze strategie, zijn er ook vragen te stellen bij de ethiek van het maken van programma’s. Ieder beseft dat het sterven van een mens behoort tot de meest intieme van het leven. Wanneer de laatste uren van een mens zijn aangebroken, verzamelen zich doorgaans alleen naaste familieleden of intieme vrienden rond het sterfbed. Niemand heeft er behoefte aan dat er vreemde ogen toekijken. Zelfs verplegenden doen dan vaak een stapje terug. Is het dan moreel te verdedigen dat heel Nederland kan meekijken zoals dat gebeurde bij DWDD? Moet de Levenseindekliniek het willen dat de Nederlandse kijker dergelijke intieme momenten met gulzigheid bekijkt om daarmee een eigen strategisch doel te bereiken? Moeten de makers van een televisieprogramma zover gaan dat ze met hun camera inzoomen op patiënten die de dood in de ogen zien of op familieleden voor wie het afscheid emotioneel is?

Natuurlijk zullen de initiatiefnemers beweren dat de opnames heel zorgvuldig zijn gemaakt. Dat zal waar zijn. Maar het argument klopt niet. De keus om opnames te maken van momenten waarop men doorgaans als toeschouwer uit piëteit het hoofd afwendt, kan ten principale nooit zorgvuldig zijn. Hier moeten omstanders, dus makers en kijkers, een stap terug doen. Uit respect, zelfs wanneer de betrokkenen zelf toestemming geven.

De uitzending van DWDD laat zien hoe nodig het is dat media en belangenorganisaties zich herbezinnen op de vraag in hoeverre persoonlijk leed en zorg in beeld gebracht mag worden. De documentaire staat namelijk niet op zichzelf. Er zijn tal van programma’s –inderaad meestal minder schokkend– waarin individuele drama’s met heftige emoties aan de kijker worden getoond. Bekend is dat dergelijke uitzendingen goed zijn voor hoge kijkcijfers. Maar mensen die eraan meewerken beseffen lang niet altijd wat de persoonlijke impact voor hen is. Niet voor niets zijn het veelal lager opgeleiden die bereid zijn hun tragiek te tonen. Omroepen moeten zich de vraag stellen of ze het ethisch verantwoord achten om intimiteit te doorbreken en leed op deze manier te exploiteren.

Meer over
Commentaar

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer