Waar Nederland doodloopt op de wadden­dijk, ligt Blije. Op het grasland aan de doorgaande weg naar Holwerd graast een koppel schapen. Daarachter begint de bebouwing: Friese boerderijen, grotere woningen voor de middenstanders, kleine huisjes voor de arbeiders. En drie kerken. Een eiland in het vlakke polderland, bewoond door ruim 800 Friezen en wat import.

De toren van de monumentale hervormde kerk rijst boven alles uit. Het bescheiden gebedshuis van de vrijgemaakt gereformeerden staat aan de Hoofdstraat. De pastorie ernaast wordt sinds 2014 bewoond door ds. Maarten Boersema (29) en echtgenote Dorine. In 2015 kregen ze gezelschap van Nathan, hun eerste kind.

Het was niet vanzelfsprekend dat de zoon van de vrijgemaakt gereformeerde ds. Jan Albert Boersema in het voetspoor van zijn vader zou gaan. Tot halverwege de middel­bare school wilde hij zendingsvlieger bij de MAF worden. „Ik ben geboren in Indonesië, omdat mijn vader een aantal jaren als zendeling op Sumba heeft gewerkt. Na onze terugkeer naar Nederland, waar mijn vader predikant werd in Apeldoorn, bleven mijn ouders bij het zendingswerk betrokken. Door hun activiteiten ben ook ik vijf keer in Indonesië geweest.”

Dankbaar

Toen het daadwerkelijk tot een keuze moest komen, liet de scholier uit Apeldoorn zijn jeugdideaal varen. „Je loopt als aankomend piloot tien jaar in een harde wereld rond. Bovendien moet je je fors in de schulden steken. In vwo 6 aarzelde ik tussen geneeskunde, economie en theologie.”

Tijdens een open dag van de Theologische Universiteit in Kampen viel de beslissing. Een van de hoogleraren benadrukte dat elke nieuwe generatie om christenen vraagt die het Evangelie kunnen vertolken. „Dat appel raakte me. Bovendien is theologie een veelzijdige studie. Je bent ook met filosofie, psychologie, geschiedenis en ethiek bezig. Ik begon de opleiding niet met de gedachte dat ik per definitie dominee zou worden. Pas tijdens de masterfase ontdekte ik door stages dat ik de gaven heb om dit werk te kunnen en mogen doen.”

De werkelijkheid overtreft de verwachtingen. „Als predikant heb je het voorrecht dat je ook doordeweeks intensief met de Bijbel en het geloof bezig kunt zijn. Ik vind het bijzonder om dat wat ik leer over God aan de gemeente door te geven en in het pastoraat dicht bij mensen te komen. In de hoop iets voor hen te betekenen. Soms geven ze aan dat dat zo is. Dat maakt me dankbaar.”

Trouw

De overgang van een nieuwbouwwijk in Apeldoorn naar een pastorie in de kop van Friesland leek op emigreren in eigen land. „Drie jaar geleden zou ik het niet geloofd hebben wanneer iemand me had verteld dat ik in Blije terecht zou komen. Zoeken kerkenraadsleden contact met je, dan verandert de stip op de kaart in een gemeenschap met mensen van vlees en bloed. Vanaf het eerste gesprek was er een klik.”

Wel is het wennen, aan beide kanten. „Zo’n plattelandsdorp heeft een dynamiek die ik van binnen­uit niet ken. En de kerkelijke gemeente is wat traditioneler dan de gemeenten waarvan ik eerder lid was. Daar probeer ik rekening mee te houden. Ik ben hier maar een voorbijganger, in dienst van God en van de gemeente.”

Verblijdend is voor ds. Boersema dat de opkomst in de middagdienst vrijwel gelijk is aan die van ’s morgens. „Dat is ook in de vrijgemaakte kerk niet vanzelfsprekend meer. De gemeente van Blije-Holwerd heeft nog een grote mate van trouw en loyaliteit. Wel zie je, net als elders in deze streek, dat de hogeropgeleiden na hun studie wegtrekken.”

De bescheiden omvang van de gemeente maakt het onmogelijk om een fulltimepredikant te beroepen. Op papier is er sprake van een benoeming voor 70 procent. Tijdens zijn studie ontwikkelde Boersema zich al als fotograaf en tekstschrijver. Met die creatieve vaardigheden vult hij nu zijn traktement aan. Werk van zijn hand werd onder andere gepubliceerd in Management Team, Discovery Magazine, Medisch Contact, het Nederlands Dagblad en The Scien­tist.

Blije kerk

Via zijn website blijekerk.nl biedt de creatieve predikant zowel gemeenteleden als buitenstaanders een blik in zijn bestaan als dorpspredikant in een krimpregio. Elke week plaatst hij minimaal één foto. Van een boer die net een kalf uit een koe heeft getrokken tot gemeenteleden die aan het werk zijn in de moestuin bij de kerk.

De combinatie van taken is uitermate verfrissend. „Ik ben met vreugde dominee, maar het is heerlijk om door de fotografie af en toe andere mensen dan mijn gemeenteleden te ontmoeten. Een boedelscheiding ervaar ik niet. Voor een verpleeghuis in Zwolle mocht ik het werk van de specialist ouderengeneeskunde in beeld brengen. Bij een oude vrouw die ik fotografeerde terwijl ze werd behandeld door een pedicure, zag ik een boekje met christelijke gedichten op tafel liggen. Daar kregen we een goed gesprek over. Het leidde ertoe dat ik haar vertelde dat ik behalve fotograaf ook predikant ben. Ze viel van verbazing bijna van haar stoel, maar toen ik afscheid nam, zei ze: „Tot ziens dominee.” Dat vond ik mooi. Tegelijk klinkt het me nog steeds raar in de oren. Ik weet me in dienst van God, maar ”dominee” klinkt wel erg statig.”

Dagboek

De kerkenraad staat positief tegenover het fotoproject. Sommige gemeenteleden zitten niet te wachten op een foto voor ”Blije kerk”. „Dat vind ik prima. Dat fototoestel mag geen barrière vormen. Bovendien laat niet alles zich fotograferen. Bij een avondmaalsdienst of een begrafenis past het niet. Er blijft meer dan voldoende over. Vooral markante hoofden maken me blij.”

Ooit hoopt ds. Boersema met de fraaiste foto’s een boek samen te stellen. „Zo’n website heeft ook iets van een kunstproject. Het is mooi om daar na verloop van tijd een tastbaar product van te maken.”

Een foto van bijzondere emotionele waarde is voor de predikant die van zoon Nathan, op schoot bij een vrijgezelle man van middelbare leeftijd. „Samen met twee broers woont hij in een huisje in Holwerd. Af en toe zoek ik hen op. Soms gaan Dorine en Nathan mee. Toen we Cor een keer vroegen of hij Nathan even op schoot wilde hebben, begon hij te stralen. Zo’n gouden moment leg ik graag vast.”

Voor het dagboek ”Kracht voor elke dag 2016” schreef de dominee van Blije-Holwerd de meditaties voor februari. Ter ondersteuning daarvan plaatst hij deze maand voor de lezers dagelijks een sprekend beeld op de website. „Die uitdaging heb ik mezelf bij het schrijven gesteld. Nu moet ik eraan geloven. Dat is spannend, maar ook leuk.”

www.blijekerk.nl

Gereformeerd leven op het Friese platteland

De kerkstrijd binnen de Gereformeerde Kerken, uitgebarsten ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, laat ook Blije niet onberoerd. In 1946 komt het tot een scheuring in de gereformeerde kerk van het Friese dorp. De Acte van Vrijmaking wordt door 63 leden, onder wie 3 diakenen, getekend.

Op zondag 19 mei 1946 houden de vrijgemaakten van Blije hun eerste dienst, in het Stationsgebouw. In het nabijgelegen Holwerd koos een deel van de synodaal gereformeerden in 1944 al partij voor dr. Klaas Schilder, de begaafde voorman van de vrijgemaakten. Ferwert volgde in 1945.

Blije gaat voor de erediensten gebruik­maken van de plaatselijke hervormde kerk, voor de som van 7,50 gulden per dienst. Op 16 november 1950 kan een eigen kerkje in gebruik worden genomen, aan de Hoofdstraat. De gemeente wordt in deze periode gediend door ds. J. van der Zwaag, die ook predikant is van de gemeente van Holwerd. Als hij in 1957 met emeritaat gaat, besluit Blije zelfstandig te gaan beroepen. Dat blijkt toch te hoog gegrepen. Vanaf 1972 deelt de vrijgemaakte kerk weer een predikant met Holwerd. In 1979 fuseren beide gemeenten. Het kerkje van Blije wordt de plaats van samenkomst.

Ook de vrijgemaakte kerken in de buurdorpen Ferwert en Hallum gaan samen. Pogingen om beide fusiekerken van de vier Friese dorpen samen te voegen, lopen op een mislukking uit. De daling van het ledental, door de secularisatie en het wegtrekken van geletterde gemeenteleden, gaat intussen door.

Het gevolg van de neergang is dat de gemeente van Ferwert-Hallum in april 2015 wordt opgeheven. Een deel van de leden komt daardoor alsnog in Blije-Holwerd terecht. Anno 2016 telt de vrijgemaakt gereformeerde kerk in de kop van Friesland circa 175 leden. De zondagse diensten, ’s morgens om halftien en ’s middags om twee uur, trekken zo’n honderd kerkgangers.

Sinds september 2014 wordt de gemeente gediend door ds. Maarten Boersema. Naast zijn ambt als predikant werkt de jonge voorganger van Blije-Holwerd als fotograaf en tekstschrijver voor zijn bureau Boersema Beeldtaal. Eind 2015 wint hij met een fotoreportage over vluchtelingen bij het Griekse eiland Lesbos de jury-award bij de foto­wedstrijd Capture Optimism, georganiseerd door LG Benelux en zoom.nl.

Met het fotoproject ”Blije kerk”, te zien op de gelijknamige website, geeft de kunstzinnige voor­ganger een beeld van zijn werk als predikant en pastor op het Friese platteland. Ds. Boersema is gehuwd met Dorine, specialist ouderengeneeskunde in opleiding, en vader van Nathan.