Aan de Piet Heinkade in Amsterdam ligt de Zr. Ms. Karel Doorman, twee Leopard 2A6-gevechtstanks op het helidek. Aan boord van het 204,7 meter lange logistieke ondersteuningsschip hebben minister Hennis (Defensie) en haar Duitse collega, Von der Leyen, vanmiddag twee overeenkomsten getekend voor vergaande militaire samen­werking.

De plaats van handeling is niet toevallig. Onderdeel van de deal is juist de Karel Doorman. De Duitse marine wordt medegebruiker van het grootste, zwaarste en nieuwste Nederlandse marineschip. Deze A833 heeft eind 2014 –nog voor de officiële ingebruikneming– zijn sporen verdiend tijdens het vervoer van hulpgoederen naar West-Afrika in de strijd tegen ebola.

Het Joint Support Ship (JSS) kan dienen als logistiek bevoorradingsschip, maar is ook geschikt voor het transport van zware wapens. Verder kan het vaartuig vanuit zee complexe landingsoperaties met helikopters ondersteunen.

Maatje te groot

Het schip kent in z’n korte loopbaan al een bewogen staat van dienst. Nederland heeft eind september 2013 –onder druk van bezuinigingen– besloten het schip direct na afbouw te verkopen. Het reusachtige ondersteuningsschip is eigenlijk gewoon een maatje te groot voor Nederland.

Nog geen maand later heeft Defensie het besluit weer terug­gedraaid. De Doorman mag blijven, mits de marine een internationale partner vindt. In ruil voor geld of materieel. De nieuwe maritieme samenwerking met Duitsland past in die afspraken. Als dank voor het gebruik van de Doorman gaat het Seebataillon van de Duitse marine op in de Koninklijke Marine. De Duitse eenheid –nog maar een paar jaar operationeel– bestaat uit pakweg 800 militairen met speciale capaciteiten, zoals duikers, amfibische verkenners en mijnenexperts.

Niet iedereen is onverdeeld gelukkig met de militaire deal. De Doorman is het enige bevoorradingsschip van Nederland. Juist zo’n schip moet Nederland delen, klagen critici. Bovendien is de vraag wat het Seebataillon –zonder al te veel ervaring– toevoegt aan het 3000 man sterke Korps Mariniers met 350 jaar ervaring.

De aanwezigheid van twee Leopard­tanks in Amsterdam is niet toevallig. De twee defensieministers hebben vanmiddag ook officieel hun handtekening gezet onder de integratie van de 43 Gemechaniseerde Brigade in de Duitse 1 Panzerdivision.

Dankzij deze samenwerking kan Nederland blijven oefenen met tanks. Daarmee blijft de kennis en kunde van optreden met dit wapensysteem behouden. Zo’n honderd Nederlandse militairen vormen –met achttien Leopards– een compagnie van een Duits tankbataljon.

Innige samenwerking

De buurlanden tekenden vorige week al een overeenkomst die de banden aanhaalt qua grondgebonden lucht- en raketverdediging. De behoefte aan die capaciteit is sterk toegenomen door toegenomen dreigingen vanuit de lucht.

Nederland en Duitsland richten onder meer een gezamenlijk opleidingsinstituut op. Verder onderzoeken ze de mogelijke integratie van een Duitse eenheid in het Nederlandse Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando.

De ondertekening van donderdag is een nieuwe ronde in de innige militaire samenwerking tussen beide landen. De deal borduurt voort op de in 2014 in gang gezette integratie van de luchtmobiele brigade in de Duitse Division Schnelle Kräfte. Verder werken beide landen sinds 1995 samen in het Eerste Duits-Nederlandse Legerkorps.

De nieuwe, vergaande stap is waarschijnlijk niet de laatste in Europa. De militaire samenwerking vindt plaats tegen de achtergrond van de zoektocht de krijgsmacht met zo min mogelijk geld zo veel mogelijk overeind te houden. De defensie-uitgaven zijn jarenlang niet zo laag geweest, terwijl het aantal uitzendingen nog nooit zo hoog lag.