Zijn bekendheid heeft Cliteur vooral te danken aan de gesproken column in het prominente tv-actualiteitenprogramma Buitenhof. Ook als publicist deed hij nog niet zo lang geleden stof opwaaien door in zijn jongste boek de vrijheid van godsdienst ter discussie te stellen.

Hij wil religies hooguit gedogen. Dat lijkt een opvallend standpunt voor iemand die tot de harde kern van de Edmund Burke Stichting behoort. De conservatieve denkers die zich in die organisatie hebben verenigd, vinden over het algemeen dat religie een positieve rol speelt. In kringen van de conservatieven wordt echter een uitzondering gemaakt voor de islam, die ze verafschuwen. Deze afkeer speelt ook bij Cliteur een grote rol in zijn privé-oorlog tegen de religies.

Cliteur liet deze week weten zich voortaan gematigder op te zullen stellen. Hij zegt met name geschrokken te zijn van de waarschuwing van de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD) aan het adres van columnisten en opinieleiders die de islam plegen te hekelen. Volgens de AIVD spelen zij radicale moslims in de kaart.

Verder voelt hij zich onvoldoende beschermd. Hij vindt dat minister Remkes van Binnenlandse Zaken, samen met de veiligheidsdiensten, pal zou moeten staan voor het recht op religiekritiek.

Ook de aanvallen van collega-publicisten en andere critici ervaart hij als bedreigend. Ex-politicus Wöltgens noemde hem „een idioot” die zou oproepen tot „oorlog, kruistocht en jihad.” De gevreesde columnist Piet Grijs vergeleek Cliteur zelfs met Hitler. Hij zou het niet erg vinden als de Leidse wetenschapper onder de tram zou komen, gezien zijn opvattingen.

Cliteur toont zich wel erg vreesachtig, want de ruwe taal aan zijn adres is nog tamelijk mild vergeleken met wat andere publieke figuren de laatste tijd hebben ondervonden. Twee maanden geleden was deze krant getuige van een regelrechte doodsbedreiging aan het adres van Bart Jan Spruyt van de Edmund Burke Stichting. „Houd er rekening mee dat ik je vandaag of morgen neerschiet. Daar heb ik graag twintig jaar voor over. Ik zit net zo in elkaar als Volkert van der G. Jij moet kapot”, zo voegde een man hem na afloop van een debat in Utrecht kalm en weloverwogen toe.

Het past in een trend. Politici als Herben, Rosenmöller, Wilders, Hirsi Ali, maar ook koningin Beatrix, premier Balkenende, RTL-journalist Wester en officier van justitie Plooy hadden te maken met doorgedraaide figuren die van plan leken te zijn hen op z’n minst in het ziekenhuis te laten belanden.

Dagblad Trouw publiceerde vorige week een nieuwe lijst met personen die vanwege hun werk slachtoffer waren geworden van keiharde dreigementen. Nogal wat kamerleden, burgemeesters en wethouders krijgen tegenwoordig te horen dat hun laatste uur heeft geslagen of dat ze er op z’n minst rekening mee moeten houden dat hun vrouw of kinderen worden getroffen.

Doorgaans worden zulke bedreigingen niet uitgevoerd. Vooraf is echter moeilijk aan te geven wie de uitzondering op de regel is. Pim Fortuyn werd ook bedreigd. Zowel hij als de beveiligingsdiensten namen de intimidaties niet serieus genoeg. De afloop is bekend.

Tot voor kort lieten politici, opiniemakers en andere publieke figuren zich niet de mond snoeren naar aanleiding van bedreigingen. Een sprekend voorbeeld is VVD-kamerlid Hirsi Ali. Haar tegenstanders zijn nietsontziende moslimfundamentalisten, maar dat is voor haar nooit reden geweest zich te matigen.

Officier van justitie Plooy gooide kort geleden als eerste de handdoek in de ring. Cliteur is nummer twee. Het is nog te vroeg om van een trend te spreken maar een teken aan de wand is het zeker.