Door de langdurige werk­onderbreking van maandag was 160.000 kilo schol ongesorteerd in de koelcellen van de visafslag blijven staan. Die hebben de vissorteerders –in Urk ”peken” genoemd– de afgelopen nacht alsnog verwerkt, waarna de vis kon worden geveild.

De pakweg 140 peken zijn niet in dienst van de visveiling. Het zijn oproepkrachten met de status van kleine zelfstandigen, die met dit werk hun inkomen aanvullen: studenten, mensen met een deeltijdbaan en kleine ondernemers. De coördinatie van het werk gebeurt door de Combinatie van Vissorteerders.

Een paar jaar geleden kwam de visafslag met het plan om een sorteermachine aan te schaffen. Toen begon de onrust. Peken vreesden dat er voor hen minder werk over zou blijven en vooral dat hun beloning, waarover ze geen sociale premies hoeven af te dragen, omlaag zou gaan.

De machine is er vorig jaar gekomen –een investering van 3 miljoen euro–, maar draait vanwege kinderziekten nog maar mondjesmaat. De afslag zegde de samenwerking met de combinatie per 31 december op. „We hebben ruim twee jaar met de combinatie onderhandeld over een nieuwe overeenkomst, zonder resultaat”, verklaart directeur Teun Visser van Visveiling Urk.

De individuele sorteerders kregen vervolgens een arbeidscontract aangeboden. Die komen, zo is de bedoeling, in dienst van een speciaal daarvoor opgerichte stichting met de naam Isla. Maandag was de deadline om te tekenen, maar slechts een handje­vol van de huidige sorteerders heeft dat gedaan. De combinatie spreekt van een „wurgcontract” zonder garantie op werk. Inmiddels is Isla een wervings­campagne voor nieuwe sorteerders begonnen.

„De peken werken eerder tegen dan mee”, zegt Visser. Dat het maandag tot een uitbarsting kwam, ligt volgens hem niet aan de afslag, want er is voldoende overleg en voorlichting geweest. „Januari beschouwden we nog als overgangsperiode, maar we willen nu echt verder.”

Het nieuwe uitstel dat maandag overeen werd gekomen, is wat Visser betreft het laatste. De bal ligt nu bij de sorteerders. „Met name zzp’ers hadden een belastingvoordeel in de oude situatie. Die wilden weten wat hun status zou zijn in de nieuwe constructie. Wij hebben bij de Belastingdienst nagevraagd of dat voordeel behouden kon blijven. Het antwoord was nee. De peken denken dat het wel kan. Maandag hebben we afgesproken dat ze hun idee door de fiscus zullen laten toetsen. Gaat die akkoord, dan zijn wij bereid eraan mee te werken. Komt er een negatief bericht, dan geven de peken hun verzet op”, aldus Visser.

De directeur bestrijdt kritiek van de sorteerders dat zij moeten bloeden voor de aanschaf van de sorteermachine. „Het risico daarvoor ligt geheel bij de visafslag.” Dat de machine werk overneemt, spreekt vanzelf. Volgens Visser blijft er behoefte aan 50.000 manuren, tegen 80.000 in de oude situatie.