Blair maakt nieuwe start met Gaddafi
Tony Blair heeft donderdag de rehabilitatie van Libië bezegeld met een bezoek aan kolonel Muammar Gaddafi. De Britse premier en de Libische leider spraken elkaar anderhalf uur lang in een bedoeïenentent in de woestijn.
Na afloop van het gesprek sprak Blair lovende woorden over de vooruitgang die Libië boekt bij het ontmantelen van zijn programma’s voor massavernietigingswapens. Blair zei echte hoop te hebben op het ontstaan van een nieuwe relatie tussen Libië en het Westen. Hij benadrukte ook dat hij en Gaddafi het eens waren over het gevaar van het terreurnetwerk al-Qaida, extremisme en terrorisme. Dat bedreigt volgens Blair „niet alleen de westerse, maar ook de Arabische wereld.”
Blair heeft een belangrijke rol gespeeld bij de diplomatie die er in december toe leidde dat Libië massavernietigingswapens en terrorisme afzwoer. Zijn bezoek -het eerste van een Britse regeringsleider aan Libië sinds Gaddafi in 1969 aan de macht kwam- is een beloning voor de Libische ommezwaai. In eigen land ligt Blair onder vuur vanwege dit bezoek: veel Britten vinden dat het nog te vroeg is om de banden aan te halen met een staat die lange tijd als een paria is beschouwd. Blair vindt dat landen die met het Westen samenwerken verwelkomd moeten worden.
Tussen Londen en Tripoli bestaat veel oud zeer. Gaddafi leverde in de jaren ’80 scheepsladingen wapens aan het Ierse Republikeinse Leger (IRA). In 1984 verbrak Groot-Brittannië de betrekkingen met Libië nadat bij een demonstratie in Londen vanuit de Libische ambassade een politieagente was doodgeschoten. De verhouding belandde op een dieptepunt toen Libië betrokken bleek te zijn bij de bomaanslag op een PanAm-vliegtuig boven het Schotse Lockerbie.
De betrekkingen zijn verbeterd nadat Libië de verantwoordelijkheid voor zowel de dood van de politieagente als voor de aanslag van Lockerbie had aanvaard en schadeloosstelling beloofde aan de nabestaanden.
Ook de betrekkingen van Libië met de Verenigde Staten zijn sterk verbeterd. Washington is sceptischer dan Londen over de vooruitgang in Libië. De mensenrechtensituatie moet verbeteren en Tripoli moet zijn steun aan terreurgroepen staken voordat de VS de diplomatieke betrekkingen willen herstellen en sancties willen opheffen.
Omdat Libië samenwerking verwacht op defensiegebied wil Groot-Brittannië zich op termijn sterk maken voor opheffing van een wapenembargo van de Europese Unie. Ook worden Libische officieren mogelijk uitgenodigd voor training in Groot-Brittannië, zoals Gaddafi die zelf in 1966 heeft ondergaan.
Britse bedrijven als Koninklijke/Shell en British Aerospace zien ernaar uit om zaken te doen in Libië. Shell sloot donderdag een voorlopig akkoord met Libië over gasexploratierechten voor de Libische kust. Shell steekt er de komende jaren 200 miljoen dollar in en hoopt dat het project op lange termijn miljarden oplevert, zei Malcolm Brindel, bij Shell verantwoordelijk voor exploratie en productie.
De Libische minister van Buitenlandse Zaken, Abdel-Rahman Shalqam, zei dat Libië nu meer dan 180 olie-exploratieconcessies heeft afgegeven. „Wij willen onze olievelden en -bronnen herstellen en hun capaciteit en productie opvoeren”, zei Shalqam. Hij zei dat de Libische oliesector open staat voor andere partners.
Vanwege zijn reserves wil Libië ook een groter productiequotum van de OPEC, de organisatie van olie-exporterende landen. Het huidige quotum is 1,2 miljoen vaten per dag.