De speciale gezant van de Verenigde Naties voor Syrië, Staffan de Mistura, zou vrijdag alle deelnemers aan het gesprek ontvangen. Maar ook voor hem was het tot op het laatste moment volslagen onduidelijk wie er vanuit de Syrische oppositie op de loper zou verschijnen.

In december werd er in Saudi-Arabië een delegatie gevormd onder leiding van Riad Hijab. Hierin zit echter ook het Leger van de islam, dat door Rusland en Iran wordt beschouwd als een terroristische organisatie. Op de achtergrond hiervan klinkt het conflict tussen Iran en het Saudische koninkrijk door.

Ook de Koerden zijn partij in de Syrische kwestie. Maar hun aanwezigheid in Genève is ook tot een breekpunt geworden. Turkije liet weten niet aan het gesprek deel te nemen als de Koerden er ook zouden zijn. Uiteindelijk werd daarom besloten dat de Koerden niet zouden worden uitgenodigd. Maar dat leidde er weer toe dat Rusland de onderhandelingen bij voorbaat zinloos achtte.

Veelzeggend waren de woorden die de Amerikaanse vicepresident, Joe Biden, enkele dagen geleden sprak tijdens een bezoek aan Turkije. Biden zei dat de Verenigde Staten nog steeds een voorkeur hadden voor een politieke oplossing in Syrië. Maar samen met Turkije zou tevens worden gewerkt aan een militaire oplossing. En passant voegde hij er nog aan toe dat Turkije de Koerdische PKK zag als net zo’n groot gevaar als Islamitische Staat (IS). Hiermee leek hij de Turkse president Erdogan een vrijbrief te geven voor zijn oorlog tegen de Koerden in eigen land.

Het gevolg hiervan is natuurlijk dat de Koerden zich steeds minder veilig voelen bij de Amerikanen en bescherming zoeken in de armen van Moskou. De Syrische Koerden hebben reeds belangstelling getoond voor de Russische suggestie om samen met het Syrische leger tegen IS te vechten.

Vliegbasis

In het oosten van Syrië is er momenteel sprake van gevaarlijke militaire opbouw. Vlak bij de stad al-Hasakah ligt de vliegbasis Remelan. De Amerikaanse luchtmacht is bezig dit vliegveld gebruiksklaar te maken. Iets meer naar het noorden, bij de Syrische stad Kamishli, hebben de Russen onlangs hetzelfde gedaan. De afstand tussen beide luchtbases bedraagt minder dan 80 kilo­meter. Het is duidelijk geen staaltje van Amerikaans-Russische samenwerking.

Op zijn beurt is ook Turkije bezig om op eigen grondgebied ten noorden van Kamishli een enorme troepenmacht samen te trekken. Sinds Turkije een Russisch gevechtsvliegtuig neerhaalde, hebben Turkse vliegtuigen het Syrische luchtruim gemeden. Waarschijnlijk vreest Ankara dat Rusland wacht op een gelegenheid om wraak te nemen.

Dit plaatje wekt niet de indruk dat de betrokken partijen veel vertrouwen hebben in diplomatieke onderhandelingen over de toekomst van Syrië. Zeker na de Russische bemoeienis in Syrië is de zaak veranderd.

Het Syrische leger nadert in het zuiden de Jordaanse grens. In het noorden (Idlib en Aleppo) verkeren gewapende milities steeds meer in het defensief.

Het Leger der overwinning, waarvan ook Jabhat al-Nusra deel uitmaakt, riep op 26 december alle moslims wereldwijd op naar Syrië te komen voor de jihad. Enkele dagen later nam de Liga van geleerden in Syrië deze oproep over en vaardigde een fatwa uit die moslims verplicht tot de jihad.

De VN-Veiligheidsraad nam op 11 december een resolutie aan (nummer 2254) die spreekt over een staakt-het-vuren in Syrië. Alle ontwikkelingen op Syrisch grondgebied wijzen echter op een verdere militaire escalatie. Alles wekt dus de indruk dat de rondetafelgesprekken in Genève over een andere wereld gaan.