Volgens de opstellers van het manifest heeft het huidige leerprogramma, dat de afgelopen 25 jaar nauwelijks is aangepast, onvoldoende inhoud. Het is volgens hen niet uitdagend genoeg en het sluit niet genoeg aan bij de maatschappelijke eisen voor taalvaardigheid.

Bij steeds meer scholieren is de schrijfvaardigheid onder de maat. Daarom krijgen ze vaak eerst een bijspijkercursus als ze op een universiteit of hogeschool komen. Nog erger is het gesteld op het vmbo, waar 14 procent van de leerlingen ”functioneel analfabeet” is. Dat betekent dat ze zich vanwege hun taalachterstand in de maatschappij niet kunnen redden.

De docenten hebben ook kritiek op de toetsen en examens. „De toetsing richt zich naar het oordeel van velen onvoldoende op het zichtbaar maken van de wijze waarop leerlingen redeneren en denken, en hoever zij zijn in de ontwikkeling van hun taalvaardigheid”, zo staat in het manifest.

De vakwetenschappers die het ondertekenden, zijn afkomstig van acht universiteiten. Die hebben zogeheten Meesterschapsteams ingesteld om het vak een nieuwe impuls te geven.

„Het is een mooi vak, dat gek genoeg weinig status heeft”, vindt G. Meijer, voorzitter van de sectie Nederlands op locatie Guido de Brès van het Wartburg College in Rotterdam. „Leg leerlingen maar eens uit waarom het zo belangrijk is om te lezen en te leren hoe taal eigenlijk werkt. Natuurlijk kun je ook proberen met je lessen hier iets aan te doen. Op onze mavo wordt er bijvoorbeeld veel aandacht gegeven aan het leren lezen van boeken en plezier dat je daaraan beleeft. Maar dat is niet genoeg om het tij te keren.”

Het is daarom tijd voor een grondige verandering, die de positie van het vak echt verandert, vindt Meijer. „Dat zorgt ervoor dat docenten en leerlingen meer plezier in het vak Nederlands krijgen en het helpt docenten in het bereiken van betere resultaten en het geven van betekenisvolle lessen die meer aansluiting vindt in het vervolgonderwijs.”

„Er wordt in verschillende berichten die deze week voorafgaand aan de publicatie van het manifest verschenen zijn, van ons mooie vak niet veel positiefs gezegd”, vindt drs. L. W. Both, docent Nederlands aan de Gomarusscholengemeenschap in Gorinchem. „Mijn ervaring is gelukkig anders, ook ls ik met leerlingen in de examenklassen van havo en vwo spreek. Gisteren had ik bijvoorbeeld in vwo-6 nog een mooie les over het postmodernisme, dat herkenbaar is in het leven van de leerlingen en tijdens hun vervolgopleiding zeker aan de orde is. Het is altijd goed het gesprek aan te gaan over wat we doen en waarom, en wat er te verbeteren valt. Die thema’s keren telkens terug. We schuwen geen veranderingen, maar of een fundamentele herziening van het vak Nederlands nodig is, valt nog te bezien.”