Voor veel zwangere tienermeiden is abortus geen optie. Zij zien het als moord. Dat valt te lezen in het rapport ”In één klap volwassen”, dat op 19 januari is gepubliceerd door Rutgers Kenniscentrum Seksualiteit (RD 20-1). Tieners die wel kiezen voor het afbreken van hun zwangerschap, durven er daarna nauwelijks over te praten.

Uit het rapport blijkt dat geloof hierin een rol speelt. Maar tegelijk blijkt de opvatting ”abortus is moord” veel breder gangbaar te zijn dan alleen onder religieuze groepen. De onderzoekers vertellen zich hiervan voor het onderzoek niet bewust te zijn geweest en geven aan hiervan geschrokken te zijn. Waarom geschrokken? „Omdat het nogal een stap is om een kind te krijgen en meisjes vanwege hun opvatting níét voor afbreking kiezen”, aldus Marianne Cense van Rutgers. Met evenveel recht zou je ervan kunnen schrikken wanneer meisjes vanwege hun opvatting dat abortus geen moord is, wél kiezen voor afbreking…

Onvrijheid

De vaststelling van het rapport is naar onze mening een signaal van een bredere beweging. De vanzelfsprekendheid van abortus als ‘nabehoedsmiddel’ lijkt af te brokkelen. Veelzeggend is het recente pleidooi van de liberaal Charlotte Lockefeer-Maas voor een herziening van de abortuswetgeving (RD 7-1). Ook iemand als Jan Marijnissen, oud-boegbeeld van de SP, zei in een interview met Trouw toe dat hij genuanceerder is gaan denken over abortus: „Vrijheid kan onvrijheid worden, kan maatschappelijke druk opleveren. Zo van: waarom houd je dat kind?”

Worden de loopgraven minder diep? Wortelen de baas-in-eigen-buikprincipes en de overspannen ideeën van verworven rechten en vrijheden voor de vrouw, die zwaarder wegen dan die van het ongeboren kind, minder diep dan decennia geleden? Meer hoopvol zijn wellicht de tieners van nu bij wie blijkt dat er geen automatische stap zit tussen zwangerschap en afbreking. Weg met die karikatuur!

Als het waar is dat de jeugd de toekomst is, en als het waar is dat de jeugd niet zonder meer voor abortus kiest, dan heeft abortus niet de toekomst.

Verbeterpunten

Naast dit hoopvolle signaal is er veel werk aan de winkel. Het maatschappelijke gesprek kan alleen worden gevoerd wanneer het hand in hand gaat met daadwerkelijke hulp. (Aanstaande) tienermoeders hebben, naast een arm om hun schouder, begeleiding en voorlichting nodig.

Het rapport beschrijft naar aanleiding van 46 interviews hoe schrijnend de situatie van veel tienermoeders is. Een situatie die voor het keuzemoment wordt bestempeld door paniek, schaamte, angst, eenzaamheid en vaak sociale druk. En na een abortus door depressie, schuldgevoelens, spijt en gewetensproblemen.

Met de nodige armslagen schetst het rapport dat meisjes die voor het kind kiezen beter af zijn en dankzij hun moederschap enorme veerkracht tonen ten goede. Alleen dat gegeven al is een stimulans om te pleiten voor betere begeleiding. We pleiten voor vier verbeterpunten:

1. Het maken van een weloverwogen keuze is ontzettend belangrijk voor de goede verwerking van een abortus of het traject om toch op jonge leeftijd moeder te worden. Goede keuzegesprekken zijn onvoorwaardelijk. Het is de vraag of dergelijke gesprekken wel bij abortusklinieken gevoerd kunnen worden, zoals nu gedeeltelijk de praktijk is. Hoe handig is het om bij een slager naar binnen te lopen en de vraag voor te leggen of je vegetariër zal worden?

2. In de voorlichting en de hulpverlening zal meer aandacht moeten komen voor de (negatieve) gevolgen van het afbreken van een zwangerschap. Gewoon omdat dat eerlijk is. Net als dat een aanstaande moeder zal moeten inzien wat de consequenties zijn van het zorgen voor een kind. Ook hulpverleners zijn zich er onvoldoende van bewust dat wie een zwangerschap afbreekt in een rouwproces terechtkomt, en ook op latere leeftijd nog veel pijn en verdriet kan voelen.

3. Er is te weinig steun op het gebied van financiën, huisvesting en onderwijs. Overheid en samenleving moeten mogelijkheden creëren om onbedoeld zwangere tieners financieel beter te ondersteunen, zodat zij in ieder geval niet kiezen voor abortus vanwege financiële problematiek.

4. De positieve waarde van het ongeboren leven zal maatschappelijk breed gedragen moeten zijn. De keuze voor het kind maak je niet als gevolg van een maatschappelijk, al dan niet godsdienstig gedreven, standpunt, maar vanuit de overtuiging dat het leven een geschenk is dat je ontvangt. Nieuw leven heeft recht op bescherming. Laten we openstaan en ontvankelijk zijn voor het ongevraagde. Ook als dit het ongeboren leven betreft.

De auteurs zijn respectievelijk algemeen manager bij de VBOK en Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie.