Controles langs de Europese binnengrenzen zijn in principe maximaal zes maanden toegestaan. Wat er moet gebeuren en welke opties er zijn na die periode staat maandag op de agenda, zei een woordvoerder van de Europese Commissie vrijdag. Duitsland begon in september met de controles, dus die zouden in het voorjaar moeten worden stopgezet.

Als de Duitsers kunnen aantonen dat er „structurele tekortkomingen” zijn bij de controle van de buitengrenzen van de paspoortvrije Schengenzone, dan mogen de interne controles tot twee jaar worden verlengd. Die mogelijkheid is er en de commissie is bereid die te gebruiken als dat nodig is, aldus de woordvoerder. Het tijdelijk buiten werking stellen van het vrij reizen binnen Schengen is volgens haar echter niet aan de orde.

Staatssecretaris van Justitie Klaas Dijkhoff heeft zijn collega’s een vragenlijst voorgelegd over bevoegdheden van de beoogde Europese grenswacht. Hij wil weten of zij willen instemmen met een „kwetsbaarheidstest” die zwakke plekken in de buitengrenzen blootlegt, naar analogie van de stresstest voor banken. De vraag is ook of de grenswacht zo’n test zonder betrokkenheid van de lidstaten mag uitvoeren.

Verder stelt Dijkhoff de vraag of de Europese grenswacht een besluit om die zwakke plekken aan te pakken bindend mag opleggen en of een lidstaat mag worden verplicht daaraan mee te werken. Dat ligt gevoelig vanwege de aantasting van de zeggenschap over de eigen grenzen.

Het Nederlandse voorzitterschap van de EU wil voor eind juni een gezamenlijk standpunt van de EU-lidstaten over het grenswachtvoorstel van de Europese Commissie.