Pegida, de Patriottische Europeanen tegen de Islamisering van het Avondland, bestaat sinds oktober 2014. De beweging keert zich fel tegen de islam, tegen niet-westerse invloeden in de westerse samenleving en tegen de komst van economische migranten. Pegida, ontstaan in het Duitse Dresden, zegt niet extreemrechts te zijn.

Aanhangers van de anti-islam­beweging in Nederland hebben eind vorig jaar gedemonstreerd in Rotterdam en Utrecht. In de domstad werden 32 arrestaties verricht onder voor- en tegenstanders. Een betoging in Keulen van 15.000 man liep afgelopen weekend fors uit de hand. De demonstranten werden met water­kanonnen uiteengejaagd.

Woonwijk

Pegida verwacht zondag in Apeldoorn dik 200 demonstranten. De betoging begint rond 13.00 uur in het Beekpark, waarna toespraken worden gehouden. Daarna volgt een mars van 2 kilometer door een aangrenzende woonwijk.

De Anti-Fascistische Actie Fryslân (AFA-F) houdt op ongeveer hetzelfde moment met tien tot vijftien betogers een spandoekendemonstratie op het Stationsplein. De landelijke AFA-beweging –bepaald niet vies van anarchistisch geweld– kondigt ook andere, onbekende acties aan. Via de Facebookpagina ”Laat ze niet lopen” roept AFA aanhangers op om bij het vertrekpunt of langs de route van Pegida in actie te komen. „Fluit ze uit, overstem ze, blokkeer, laat zien dat ze niet welkom zijn”, aldus AFA.

Apeldoorn zit niet te wachten op de demonstraties, maar ziet „weinig mogelijkheden” deze te verbieden, verklaart Toon Schuiling, woordvoerder van burgemeester Berends. De eerste burger is niet bereikbaar voor commentaar, maar volgt de betogingen zondag op de voet.

De gemeente respecteert het grondrecht om te demonsteren, maar verbindt daar wel voorwaarden aan. Apeldoorn tolereert geen discriminerende teksten „in woord, in gebaar en op schrift.” Verder is gezichtsbedekkende kleding verboden.

Een burgemeester kan demonstraties, gezien rechterlijke uitspraken, niet verbannen naar bijvoorbeeld een indus­trieterrein. „We moeten ze een fatsoenlijke plek bieden.” Berends heeft wel de bevoegdheid om locaties af dan wel toe te wijzen. Pegida mag daarom geen mars houden door de Hoofdstraat, AFA mag niet betogen op het marktplein.

Een vergunning aanvragen voor een demonstratie is overigens niet nodig. Betogers kunnen volstaan met een kennisgeving. De gemeente kan daarbij eisen stellen om een dreigende verstoring van de openbare orde te voorkomen. Pegida heeft overigens „bezworen” de protestmars vreedzaam te zullen laten verlopen.

Apeldoorn kijkt met weinig enthousiasme terug op eerdere demonstraties. De Nederlandse Volks-Unie (NVU) organiseerde in 2003 en 2007 betogingen, die niet zonder strubbelingen verliepen. Burgemeester De Graaf verwees de extreemrechtse beweging in 2003 naar een industrie­terrein. Vier jaar later voerde een mars –onder begeleiding van een enorme politiemacht– door Apeldoorn-Zuid.

Fronten

Het gemeentebestuur heeft maatregelen genomen om de openbare orde zondag te handhaven. Schuiling kan daar echter geen mededelingen over doen. „We nemen de zaak uiterst serieus, we plegen inzet op alle fronten.” De politie houdt ongetwijfeld de mobiele eenheid achter de hand. En mogelijk ook een waterkanon.

Om de overlast voor bewoners te beperken, zet Apeldoorn vijftien verkeersregelaars in. „We sluiten geen wegen af met een statische afzetting, maar begeleiden de demonstratie”, licht Schuiling toe. Daarmee kan de gemeente een weg vrij snel na het passeren van de mars weer vrij­geven. De gemeente heeft buurtbewoners op de hoogte gesteld van de marsroute door hun wijk. Via een speciaal telefoonnummer van de gemeente kunnen zij eventueel informatie vragen.

Niet vrolijk

Ongewis is hoe de demonstranten –van ultralinks en ultrarechts– zich zondag in Apeldoorn gedragen. Grootste risico vormen AFA-extremisten die niet naar hun ‘eigen’ demonstratie gaan, maar de Pegida-betogers opzoeken. Eerdere ervaringen in Keulen, Utrecht en Rotterdam stemmen daarbij op voorhand niet bepaald vrolijk.

Pegida belooft het netjes te houden

APELDOORN (RD). De anti-islambeweging Pegida organiseert elke twee weken een demonstratie in Nederland. De keus voor Apeldoorn, na vijf betogingen in Rotter­dam en Utrecht, is vrij willekeurig. „We zochten een stad in het oosten”, aldus Edwin Utrecht (47) uit Zuid-Duitsland. Vanwege de veiligheid gebruikt hij niet z’n echte achternaam.

Pegida, sinds oktober actief in Nederland, maakt zich ernstig zorgen over de islamisering van ons land. „Doe je ogen dicht en denk je ons land van twintig jaar geleden in. Zie het verschil. Over nog twintig jaar zijn wij vreemden in ons eigen land.” De voorman zegt „niets tegen vluchtelingen” te hebben. „Zij moeten echter worden opgevangen in hun eigen regio.”

Edwin zegt zich verder te distantiëren van extreemrechts en geweld. Betogingen trekken echter wel extreemrechtse activisten aan. „Ik kan hen niet tegenhouden, maar zij moeten zich aan onze regels houden.” Pegida wijst geweld af. „Wij zijn vreedzaam. Bij alle betogingen komt het geweld van linkse activisten. Jammer dat het daardoor nooit over de inhoud gaat.” Hij wijst erop dat Pegida in Apeldoorn een protestmars mag houden, dwars door een woonwijk. „Veelzeggend.”