Op oudejaarsdag pleegde IS drie aanslagen in tien minuten in het christelijke centrum van Kamishli, een stad vlak bij de Turkse grens. Zelfmoordcommando’s lieten vier bommen ontploffen in een café, een restaurant en bij de Mor Ephremkerk in de christelijke wijk al-Wusta. Bij de aanslagen vielen 16 doden en 25 zwaargewonden.

De aanslagen zijn opvallend, vindt Johnny Shabo, vicevoorzitter van de Aramese Federatie in Nederland, een organisatie die de belangen van Syrische christenen behartigt. Zijn moeder komt uit Kamishli en hij heeft er twee neven en een nicht wonen. „Er zijn weleens eerder incidenten geweest in de wijk, maar nog niet eerder zo grootschalig, zo goed gecoördineerd en zo specifiek gericht op christelijke doelen.”

De gebeurtenis leidt tot grote angst binnen de christelijke gemeenschap in Kamishli, zegt Shabo. „De meeste inwoners willen dolgraag naar het buitenland vertrekken. Ze voelen zich niet meer veilig.”

Vluchten is echter vrijwel onmogelijk. „De grenzen met Turkije en met Irak zitten dicht. Het gebied rond de stad is in handen van Koerdische milities en van IS. Het is niet veilig om te reizen voor christenen. Ze lopen het risico ontvoerd en vermoord te worden. Alleen door veel geld te betalen, lukt het sommigen om weg te komen.”

Twee jaar geleden verdween een christelijke buschauffeur nadat hij onderweg was aangehouden door extremisten, vertelt Shabo. „Zijn collega gaf een islamitische naam op en mocht doorrijden. Hij gebruikte zijn eigen christelijke naam. Daarop namen de extremisten hem mee en is er nooit meer iets van hem vernomen. Dat soort dingen gebeurt er regelmatig.”

Kalasjnikovs

Voor de christelijke gemeenschap zit er volgens Shabo niet veel anders op dan de gebeurtenissen die komen gaan af te wachten. „Er bestaat een christelijke militie van zo’n dertig à veertig jongens met kalasjnikovs. Maar die stelt niet veel voor. Als IS de stad inneemt, is het in vijf minuten afgelopen met hen.”

Op hulp van buitenaf hoeven ze niet te rekenen, zegt hij. „Islamitische terreurgroepen hebben de afgelopen jaren andere steden met veel christelijke inwoners veroverd, zoals Mosul, Qaryatayn, Raqqa, Deir ez-Zor en Idlib. Niemand die er iets tegen deed.”

De Aramese Federatie biedt Aramese christenen in de regio financiële en materiële ondersteuning. Zo zijn er met Kerst 400 voedselpakketten aan gezinnen verstrekt. Shabo lobbyt bij Nederlandse politici onder andere voor noodhulp aan christenen in Syrië en Irak. „Veel christenen durven niet te vluchten naar opvangcentra in de regio, uit angst voor geweld van moslims. Dat betekent dat noodhulp hen niet bereikt. Tot nu toe hebben onze inspanningen echter niets opgeleverd.”

De situatie maakt de inwoners van Kamishli moedeloos. „De Aramese gemeenschap is eeuwenlang vervolgd. Velen kennen de verhalen van de genocide in 1915. Het geweld komt voor hen niet onverwachts. Het doet pijn om te weten dat niemand hen helpt.”

Het doet Shabo pijn om te zien dat het christendom verdwijnt uit belangrijke delen van het Midden-Oosten. „Jezidi- en christelijke gemeenschappen zijn op sommige plekken in een paar jaar tijd volledig van de kaart geveegd. De wereld reageert passief. Het lijkt niemand iets te doen. Dat verbaast me nog elke dag.”

Kamishli

Kamishli telt circa 10.000 christenen, schat Johnny Shabo van de Aramese Federatie. Ze wonen voornamelijk in het oude centrum van de stad. Voordat de oorlog in Syrië uitbrak, waren dit er nog 40.000 op een totaal van 180.000 inwoners.

De stad werd in 1926 gesticht door Aramese christenen uit Turkije. Ze was jarenlang een toevluchtsoord voor christelijke en joodse overlevenden van de genocide op de Armeniërs, Arameeërs en de Pontische Grieken in 1914-1915. Jarenlang bestond Kamishli voor 90 procent uit christenen. De afgelopen decennia liep de spanning met de Koerden en de Arabieren op. Veel christenen ontvluchtten de stad. De joodse gemeenschap verdween, op één gezin na.

Kamishli telt volgens Shabo zeven actieve kerkelijke gemeenten: zes Syrisch-orthodoxe en één Aramees-orthodoxe. De protestantse kerk sloot enkele jaren geleden de deuren, nadat veel leden naar het buitenland waren gevlucht.