Na Saudi-Arabië heeft maandag een heel aantal andere landen hun ambassadeurs uit Teheran teruggetrokken. Het gaat dan om Bahrein, de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) en zelfs het Afrikaanse Sudan. Ze blijven nog wel contact houden over puur zakelijke kwesties, maar onderhouden geen vriendschappen meer. Saudi-Arabië heeft ook alle burgervluchten van en naar Iran geschrapt.

Egypte heeft de diplomatieke banden al in 1989 verbroken en zei Saudi-Arabië te steunen. De minister van Buitenlandse Zaken, Shukry, suggereerde dat zijn land ook militaire steun zal willen geven, omdat hij de veiligheid van Saudi-Arabië als de eigen nationale veiligheid zei te beschouwen.

De landen vinden dat Iran zich mengt in de interne rechtspraak van Saudi-Arabië. Bovendien verdenken ze Iran ervan de sjiitische minderheid in Saudi-Arabië op te stoken tegen het koningshuis.

Aanleiding voor de diplomatieke strijd is de bestorming van de Saudische ambassade in de Iraanse hoofdstad Teheran afgelopen zondag. De betogers waren op hun beurt woedend over de voltrekking van de doodstraf over een prominente sjiitische geestelijke in het overwegend soennitische Saudi-Arabië. In Iran hangen de meeste mensen de sjiitische islam aan en daarom steunde men daar de geestelijke Nimr Baqr al-Nimr. Naast de geestelijke werden nog 46 andere mensen geëxecuteerd. De huidige strijd loopt helemaal volgens de lijnen van soennieten en sjiieten.

Rusland heeft maandag aangeboden om te bemiddelen in het conflict tussen Iran en Saudi-Arabië. Of dit alleen in de media gebeurde, of dat dit ook daadwerkelijk via de ambassadeur is aangeboden, is niet duidelijk.

Nu Saudi-Arabië de diplomatieke banden heeft doorgesneden kunnen Iraniërs waarschijnlijk niet meer op bedevaart naar Mekka, denkt het prominente Iraanse parlementslid Mohammad Ali Esfanani. „Als een land de betrekkingen met ons heeft verbroken is dat land ons vijandig gezind”, tekende het semistaatspersbureau ISNA uit zijn mond op.

De Saudische regering heeft nog niet gereageerd op vragen over Iraanse pelgrims. Toen Riyad in 1988 de banden met Teheran verbrak konden Iraniërs drie jaar lang niet deelnemen aan de hadj.

Het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken betichtte Saudi-Arabië maandag van het aanwakkeren van de spanningen in heel het Midden-Oosten. „Saudi-Arabië beschouwt voortdurende spanningen en botsingen als in zijn belang en zelfs als zijn bestaansgrond”, zei woordvoerder Hossein Jaberi Ansari.

De vertegenwoordiging van Saudi-Arabië heeft maandag bij de Verenigde Naties de omstreden executies van 47 veroordeelden verdedigd. Alle mensen zouden „eerlijke en rechtvaardige processen” hebben gekregen.

De Amerikaanse regering heeft Saudi-Arabië voorafgaand aan de recente executie van een sjiitische geestelijke gewaarschuwd voor mogelijk oplopende spanningen tussen het soennitische koninkrijk en Iran, aldus het Witte Huis maandag.

De woordvoerder van het Witte Huis zei dat de Verenigde Staten „zeker ieder land veroordelen dat massa-executies uitvoert” en waarschuwde dat de spanningen tussen Iran en Saudi-Arabië het moeilijker maken om de strijdende partijen in het Syrische conflict in de richting van een politieke oplossing te krijgen.

De VS hebben maandag bij zowel Saudi-Arabië als Iran aangedrongen op terughoudendheid in de crisis.