Protestanten nemen Aswoensdag over
Naar rooms gebruik markeren protestantse kerken steeds vaker Aswoensdag met een ritueel. Oecumenische contacten geven vaak de aanzet om op de dag na carnaval, de eerste dag van de veertigdagentijd, een viering te houden.
Dat is de indruk van de protestantse theoloog dr. M. Barnard, hoogleraar liturgiek aan de lutherse predikantsopleiding in Utrecht. Hoewel daar, voorzover hij weet, nog nooit onderzoek naar gedaan is, weet hij dat diverse plaatselijke protestantse kerken in de laatste jaren een aswoensdagritueel hebben ingevoerd.
Vanouds tekent de priester tijdens de boeteviering op Aswoensdag het voorhoofd van de rooms-katholieken met een kruisje van gewijde as van verbrande palmtakken. Daarbij zegt hij: „Gedenk, mens, dat gij stof zijt en tot stof zult wederkeren.” Op Aswoensdag beginnen de veertig dagen voor Pasen, voor sommige christenen een tijd van inkeer. Vasten, bijvoorbeeld in de vorm van soberder eten of minder tv kijken, hoort daar voor steeds meer christenen bij.
Het in 1998 verschenen liturgisch handboek van de Samen op Weg-kerken bevat een aswoensdagritus, inclusief het askruisje. Dat feit tekent volgens Barnard de groeiende aandacht in protestantse kring voor rituelen in de veertigdagentijd en de paascyclus (Witte Donderdag, Goede Vrijdag, Stille Zaterdag en Pasen).
De gereformeerde Keizersgrachtkerk in Amsterdam viert dit jaar voor de tweede keer een ”asritueel”. De deelnemers kunnen palmtakjes meenemen om te verbranden, maar ook briefjes met zelfgeschreven teksten, aldus de aankondiging in het kerkblad. Ze zullen elkaar een askruisje op het voorhoofd zetten met de woorden „Teken van nieuw leven.”
De oecumenische gemeente De Merenwijk in Leiden voerde ongeveer tien jaar geleden reeds een aswoensdagviering in, waaraan volgens de gereformeerde predikant ds. J. Boon zowel rooms-katholieken als protestanten deelnemen. Hij vermoedt dat traditionele protestantse gemeenten nog wat huiverig zijn voor „zulke rooms aandoende rituelen. Maar wij vinden het een zinvol begin van de veertigdagentijd, een periode waarin je je bezint op wie je zijn mag.”
Kardinaal Simonis vond in 2000 weinig weerklank bij de SoW-kerken met zijn voorstel om op Aswoensdag zich as op het hoofd te laten strooien door SoW-secretaris dr. B. Plaisier en zelf as op diens hoofd te leggen. Dat zou een teken moeten zijn van boete, schuld en verzoening tussen de twee kerkgenootschappen. Maar volgens de SoW-kerken was het voorgestelde ritueel wellicht iets te rooms gekleurd.
