Drie verdachten werden in de Madrileense wijk Lavapiès opgepakt, een multi-etnische buurt waar hoofdverdachte Jamal Zougam een telefoonwinkel had. De vierde arrestant werd aangehouden in de buitenwijk Getafe.

In totaal arresteerde de politie tot nu toe veertien mensen wegens mogelijke betrokkenheid bij het bloedbad, dat aan 202 personen het leven kostte. Van de vijf verdachten die zaterdag na de aanslag waren opgepakt, is het voorarrest inmiddels verlengd.

Volgens de Spaanse krant El Mundo leverde een 27-jarige werkloze mijnwerker de explosieven voor de aanslagen. Het zou om kneedbommen gaan die zijn gestolen uit een steengroeve in de buurt van het Noord-Spaanse Tineo.

De betrokken Spanjaard moest zijn baan als mijnwerker drie jaar geleden opgeven na een ongeval. Hij leverde de springstof aan de daders nadat zij hem hadden verzekerd dat de explosieven in de Marokkaanse mijnbouw gebruikt zouden gaan worden. Mogelijk kreeg de man, die een strafblad heeft, drugs in ruil voor zijn hulp. De Spanjaard houdt vol dat hij niet wist dat het terroristen waren en dat hij niet hielp bij het stelen van het dynamiet.

Eind vorige week was bekend geworden dat de gebruikte explosieven uit de mijnbouw afkomstig moesten zijn. De onderzoekers leidden dat af uit onderzoek van een niet ontplofte bom, die samen met een daaraan gekoppelde mobiele telefoon werd gevonden in een rugzak. Het mobieltje had dienst moeten doen als ontstekingsmechanisme.

Op de gevonden springstof van het merk Eco waren nog registratienummers te lezen, die al snel wezen naar Noord-Spanje. Volgens El Mundo heeft de 27-jarige de kneedbommen steeds in delen gestolen. De politie onderzoekt momenteel verscheidene Noord-Spaanse steengroeven.

Het dagblad El Mundo meldde maandag verder dat meer dan 18.000 mensen geestelijke bijstand zochten als gevolg van de aanslagen. De meeste hulpzoekenden meldden zich telefonisch bij instellingen. In totaal boden meer dan 1400 psychologen hun diensten gratis aan.

Vier van de vijf verdachten die donderdag zijn opgepakt in verband met de aanslagen van Madrid, moeten in voorarrest blijven zitten. De vijfde verdachte, een Marokkaan, is afgelopen nacht vrijgelaten. Dit is vanochtend uit justitiële bron vernomen.

Het vijftal -vier Marokkanen en een Spanjaard- was maandagavond voorgeleid aan onderzoeksrechter Juan del Olmo. De Spanjaard José Emilio Suàrez Trashorras wordt verdacht van diefstal van de springstof. Bij de drie Marokkanen die wegens mogelijke betrokkenheid bij de terreurdaad in hechtenis moeten blijven, gaat het om Abderrahim Zbakh (34), Abdelwahid Berrak (33) en Mohamed El Hadi Chedadi (38).

De Britse kroonprins Charles en premier Blair wonen woensdag in Madrid de officiële herdenkingsdienst bij voor de slachtoffers van de bomaanslagen. Medewerkers van Blair wilden niet zeggen of de premier ook een ontmoeting zal hebben met aankomend premier Zapatero. Diplomaten zeiden dat het heel ongebruikelijk zou zijn als dat niet het geval was.

De socialist Zapatero was fel gekant tegen de Amerikaans-Britse aanval op Irak. Hij gaf al aan de Spaanse troepen uit Irak terug te willen trekken. Zapatero won de verkiezingen, die drie dagen na de aanslagen plaatshadden.

Premier Balkenende had de herdenking in Madrid willen bijwonen, maar woensdag vindt een bijzondere verenigde vergadering van de Staten-Generaal plaats voor de overleden prinses Juliana. Balkenende zal daar een toespraak houden. Wie Nederland nu in Madrid zal vertegenwoordigen wordt op korte termijn beslist, aldus de Rijksvoorlichtingsdienst maandag.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Colin Powell, zal de herdenkingsdienst van woensdag wel bijwonen. Dat maakte het ministerie van Buitenlandse Zaken in Washington maandag bekend. Mogelijk spreekt Powell in de Spaanse hoofdstad ook met leden van de nieuwe regering. Afgelopen weekeinde voerde hij al telefonisch overleg met Miguel Angel Moratinos, die vermoedelijk de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken wordt. De vorige regering stond pal achter de Verenigde Staten in de strijd tegen Irak. De nieuwe regering heeft echter aangekondigd de Spaanse troepen voor eind juni uit Irak terug te trekken.

De inlichtingendiensten van vijf grote Europese landen vergaderden maandag in Madrid over de bomaanslagen en mogelijke toekomstige bedreigingen. Het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken wilde niet zeggen wie de afgevaardigden uit Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Italië en Spanje zijn of waar de bijeenkomst gehouden werd. Volgens het persbureau Efe begon de vergadering om twaalf uur ’s middags op het ministerie zelf.

De regeringsleiders van de EU-lidstaten houden op 25 en 26 maart een top in Brussel om voorstellen te bespreken zoals een Europese veiligheidscoördinator, een gemeenschappelijke databank over terroristen, een Europese identiteitskaart en verhoogde veiligheidsmaatregelen voor treinstations, luchthavens en andere kwetsbare doelen.