Wiegel leerde VVD aan te schurken tegen concurrent
DEN HAAG. Is een stem op de VVD een stem op de PVV? Die vraag zingt rond in de wandelgangen van de Tweede Kamer na uitspraken van minister Schippers van Volksgezondheid. De liberale bewindsvrouw legt in de discussie over regeren met de PVV andere accenten dan partijleider Rutte. En dat is niet zonder betekenis.
Sinds PVV-leider Wilders in maart 2014 tijdens de uitslagenavond van de gemeenteraadsverkiezingen zijn aanhang beloofde om te zorgen voor minder Marokkanen in ons land, vormen de fracties in de Tweede Kamer bijna een cordon sanitaire rondom de PVV-fractie. Vrijwel geen partij steunt meer voorstellen van de PVV en de PVV wordt ook bijna niet meer aangezocht om steun te geven aan voorstellen van anderen.
De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat met name de linkse partijen de uitspraken over minder Marokkanen ‘dankbaar’ aangrepen voor zo’n cordon. Dat was en is opmerkelijk. Wilders deed in de jaren daarvoor nog andere uitspraken die verdergingen dan zijn Marokkanenuitspraak. Denk aan zijn voorstel om „een kopvoddentaks” in te voeren en zijn uitspraak dat hij moslims het liefst zou willen deporteren.
Vrijwel alle partijen sluiten nu uit dat ze ooit met de PVV gaan regeren. Hierin gaat het CDA voorop. Deze partij is nog steeds niet bekomen van de periode-Rutte I, toen de PVV gedoogsteun verleende en de partij tot op het bot verdeeld was over regeringsdeelname.
Ook de VVD-top ziet regeren met de PVV niet zitten. Rutte zei onlangs nog dat hij alleen met Wilders zaken wil doen als hij zijn uitspraak over minder Marokkanen terugneemt. Ook VVD-fractievoorzitter Zijlstra zit op die lijn.
Daarom is het zeer opmerkelijk dat minister Schipper –de nummer twee op de kandidatenlijst bij de Kamerverkiezingen van 2012– in de Volkskrant van woensdag een heel andere toon aanslaat tegenover de PVV. „Ik sluit de PVV niet uit. Ik sluit geen enkele partij vooraf uit”, zegt ze in het interview. Ze laat zich niet uit over de harde voorwaarde die de twee liberale voorlieden stellen.
Gaat er door de opmerkingen van Schippers een andere wind in de VVD waaien? Dat zou kunnen. De liberalen zien de PVV groeien in de peilingen en het land moet toch ook geregeerd worden.
Overigens is het niet zo dat door de opmerkingen van Schippers de komende coalitie al rond is. De kans op regeren met de VVD, noemt ze „uiterst klein.” „Als de PVV wil dat we uit de EU stappen, terug naar de gulden gaan, de grenzen dichtgooien en de zorgkosten verdubbelen, dan gaan we natuurlijk niet met elkaar regeren”, zo zegt ze.
De opmerkingen van Schippers kunnen ook zomaar bedoeld zijn als bliksemafleider. De VVD en premier Rutte lagen vorige week flink onder vuur in het debat over de Teevendeal. De gehele oppositie steunde een motie van afkeuring die aan het adres van de minister-president was gericht.
Het kan ook zijn dat Schippers nu of in de toekomst een gooi naar het lijsttrekkerschap wil doen. Zijlstra wordt altijd als een belangrijke kandidaat gezien, maar nu solliciteert Schippers er ook openlijk naar. Ze zegt dat ze niet weet of ze het wil, maar ze laat wel weten dat ze het zou kunnen. Dat is van betekenis.
Nu kan Schippers soms ook onhandige uitspraken doen. Zo beweerde ze onlangs dat de kritiek op de Teevendeal niet toevallig in verkiezingstijd kwam. De uitspraak kon ze niet staven. Schippers is slim genoeg om niet opnieuw in de valkuil te stappen.
Het komende jaar is het laatste jaar voor de volgende verkiezingen. Alles wat politici zeggen, moet in dat licht worden gezien. De verkiezingen werpen hun schaduwen vooruit.
De uitlatingen van Schippers kunnen daarom niet anders dan een bewuste strategie zijn. Wiegel heeft de VVD’ers geleerd om dicht aan te schurken tegen je grootste concurrent. Dat was in zijn tijd het CDA; nu is dat de PVV.