Biografie: C. Graafland, kritisch over ontwikkelingen na Calvijn
Met zijn kennis van de Reformatie en de Nadere Reformatie was de hervormd-gereformeerde theoloog C. Graafland een beeldbepalend wetenschapper. Daarentegen kon hij in zijn preken afdalen naar het hart van de meest eenvoudige hoorder. Op beide terreinen poogde Graafland mensen in te winnen voor de schatten die opkomen uit het Woord van God, zonder kritiekloos de kerkelijke traditie te volgen.
Cornelis Graafland werd op 20 augustus 1928 geboren in Gouda in een gezin dat was aangesloten bij de Christelijke Gereformeerde Kerken. Hij was de jongste van negen kinderen. Graafland volgde aanvankelijk de mulo en ging aan de slag op een accountantskantoor. In 1948 kreeg hij via een staatsexamen toegang tot de theologiestudie aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Een jaar later sloot hij zich aan bij de Nederlandse Hervormde Kerk. In 1953 werd Graafland predikant van de hervormde gemeenten in Ameide en Tienhoven. Daarna volgden Woerden (1958), Veenendaal (1963) en Amsterdam (1968).
In de pastorie bleef Graafland studeren. In 1957 haalde hij zijn doctoraal, in 1961 promoveerde hij in Utrecht bij Calvijnkenner prof. dr. S. van der Linde op het proefschrift ”De zekerheid van het geloof. Een onderzoek naar de geloofsbeschouwing van enige vertegenwoordigers van Reformatie en Nadere Reformatie”. In zijn dissertatie beschrijft Graafland de relatie tussen de theologische opvattingen van Calvijn en latere gereformeerde theologen. Volgens Graafland stelt Calvijn dat het geloof gefundeerd is in Gods beloften, terwijl bij latere theologen de noodzaak van bevindelijke geloofskennis meer vooropstaat.
Graafland was van 1972 tot zijn emeritaat in 1993 bijzonder hoogleraar in de gereformeerde godgeleerdheid vanwege de Gereformeerde Bond, aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Hij was ook als wetenschappelijk hoofdmedewerker aan deze universiteit verbonden, met als onderwijsopdracht de geschiedenis van het gereformeerd protestantisme.
De verschillen tussen de gereformeerde traditie en de huidige cultuur hielden Graafland bezig. Hij kritiseerde het in zijn ogen op één lijn stellen van Schrift en belijdenis en hekelde vasthouden aan „scholastieke elementen” in de prediking rond verkiezing en verwerping. Graafland liet deze en andere elementen terugkeren in onder meer ”Van Calvijn tot Barth. Oorsprong en ontwikkeling van de leer van de verkiezing in het gereformeerd protestantisme” (1987) en ”Van Calvijn tot Comrie. Oorsprong en ontwikkeling van de leer van het verbond in het gereformeerd protestantisme” (1992-1996).
In 2014 nog ging prof. dr. J. Hoek in op de reacties die Graafland kreeg op de publicatie van ”Verschuivingen in de gereformeerde bondsprediking” (1965). Graafland haalde volgens Hoek „dingen overhoop”, omdat hij pleitte voor nieuwe bezinning op het Schriftgezag, op de vrouw in het ambt, op de liturgie en op de opstelling van de Bond in de breedte van de kerk, „maar ik vraag mij af wie er op goede gronden bezwaar kan hebben tegen de verschuivingen in de Gereformeerde Bond die Graafland heilzaam vond.”
Cornelis Graafland overleed in zijn geboorteplaats Gouda, op 27 oktober 2004.
In deze rubriek wekelijks een biografie van een bekende of minder bekende theoloog.
Zie ook:
In memoriam prof. C. Graafland [1928-2004] - door A. de Reuver (De Waarheidsvriend, 04-11-2004)
Prof. C. Graafland ter aarde besteld (Reformatorisch Dagblad, 03-11-2004)
Prof. dr. C. Graafland (76) overleden (Reformatorisch Dagblad, 28-10-2004)
Prof. Graafland zet punt achter onderzoek (Reformatorisch Dagblad, 14-11-2000)
„Die aanvechtingen ken ik ook” – interview met prof. Graafland n.a.v. 40 jarig ambtsjubileum (Reformatorisch Dagblad, 11-11-1993)
Inaugurele oratie professor Graafland (De Waarheidsvriend, 14-12-1972)
Prof. Graafland in oratie: De oude Gereformeerde paden zijn niet platgetreden, maar beproefd (Reformatorisch Dagblad, 08-12-1972)
Dr. C. Graafland over z’n Amsterdamse jaren – interview (De Waarheidsvriend, 12-10-1972)
Dr. C. Graafland hoogleraar – door W.L. Tukker (De Waarheidsvriend, 08-06-1972)
Dr. C Graafland als hoogleraar: Gereformeerd belijden weer actueel maken – interview (Reformatorisch Dagblad, 02-06-1972)
Promotie ds. Graafland – proefschrift over de zekerheid van het geloof – door G. Boer (De Waarheidsvriend, 27-04-1961)
Intrede ds. C. Graafland in herv. gemeente te Woerden (De Waarheidsvriend, 20-03-1958)
Kort verslag van de bevestiging en intrede van ds. C. Graafland te Ameide (De Waarheidsvriend, 24-09-1953)
