Wat is er precies gebeurd? Wie deed wat? En wanneer? Hans Dieter Pötsch, voorzitter van de raad van toezicht, stelde deze vragen donderdag regelmatig. Over het wat is al het nodige bekend, over het wanneer nog bitter weinig. En wie waren het die Volkswagen in deze crisis stortten? Pötsch: „Het is werk van individuele werknemers die hun gang konden gaan. Dat zorgde voor een kettingreactie die niet is doorbroken.”

De fabrikant nam alle tijd om de aanwezige pers ervan te verzekeren dat er goed onderzoek wordt gedaan, zowel intern als extern. Beide zijn in volle gang. Het intern onderzoek heeft inmiddels de schorsing van negen managers binnen verschillende delen van het bedrijf tot gevolg gehad. Het externe onderzoek duurt veel langer, vanwege de enorme hoeveelheid data die doorgepluisd moet worden. „In ieder geval tot volgend jaar”, zei Pötsch. Maar daarmee zegt hij eigenlijk niets, zo half december.

Goed moment

De persconferentie werd door Volkswagen op een strategisch goed moment belegd. Een dag eerder werd namelijk bekend dat het aantal auto’s waarvan de CO2-waarden niet zouden deugen, veel minder hoog is. Het zou gaan om slechts enkele modellen, in plaats van om 800.000 exemplaren.

Pötsch noemde dit donderdag goed nieuws. En dat is het ook. Allereerst omdat nu niet meer het gevaar bestaat dat de NOx-affaire rond dieselmotoren verward wordt met die van CO2: twee totaal verschillende problemen.

Maar belangrijker is dat Volkswagen zich nu weer volledig kan richten op het onderzoek in de Verenigde Staten. Dáár ligt immers het echte probleem. Laten de onderzoekers zich maar richten op de NOx-affaire en hoe het kon dat individuele werknemers een miljardenbedrijf als VW zo enorm in de nesten konden werken. Zodra daar een antwoord op komt, is een nieuwe crisis in de toekomst wellicht te voorkomen.

Voor Europese dieselauto’s die niet voldoen aan de emissiewaarden, ligt er een goedgekeurde oplossing op de plank, die de eerste drie kwartalen van 2016 wordt toegepast. Daarmee is het ‘schandaal’ in Europa bezworen.

Schande

Dat VW-medewerkers met een list de veel strengere NOx-eisen in de VS hebben omzeild, noemde Pötsch donderdag nog maar eens een schande. „Dit druist volledig in tegen de waarden van Volkswagen. Als iets technisch gezien niet lukt, moet je juist doorgaan met ontwikkelen. Wat er nu is gebeurd, kan niet door de beugel.”

Voorlopig kan Volkswagen de afzet van diesels in Amerika wel vergeten. Eerst zal de onderste steen boven moeten komen. De 450 onderzoekers kennen hun taak: het doorspitten van 124 terrabyte aan informatie, opgeslagen op honderden servers, computers, laptops en telefoons. Zolang het onderzoek loopt, zullen de vragen blijven. In de hoop dat er ooit echte antwoorden zullen komen.