”De genadegiften en de roeping Gods zijn onberouwelijk” is de titel van het document (naar Romeinen 11:29) dat donderdag werd uitgebracht door de commissie voor religieuze relaties met de Joden, een onderdeel van de Heilige Stoel (het opperbestuur van de kerk).

De kern van het document, dat uit 49 paragrafen bestaat, is dat het niet de taak is van de kerk om de Joden te bekeren. „Het is gemakkelijk te begrijpen dat het zogenaamde „missioneren van de Joden” een zeer delicate en gevoelige zaak voor de Joden is, omdat het in hun ogen gaat om het voortbestaan van het Joodse volk. De kerk is dus verplicht om de evangelisatie van de Joden, die in de ene God geloven, op een andere wijze te bekijken dan wat betreft de gelovigen van andere religies en wereldbeschouwingen. Concreet betekent dit dat de Katholieke Kerk geen enkel specifiek institutioneel zendingswerk gericht op de Joden voert noch ondersteunt.”

Dat wil niet zeggen –aldus de opstellers van de tekst– dat christenen moeten afzien van het getuigenis van hun geloof in Christus. „Maar ze moeten dat doen op een nederige en gevoelige wijze en erkennen dat de Joden de dragers van Gods Woord zijn.”

De tekst, die donderdag in Rome werd gepresenteerd door de Zwitserse kardinaal Kurt Koch, de president van de commissie, staat niet op zichzelf. Het document sluit aan op het conciliedocument Nostra Aetate uit 1965. Dat geschrift vormde een breuk met het verleden. De kerk nam afstand van de stelling dat het Joodse volk schuldig was aan de dood van Christus. Het antisemitisme werd veroordeeld, de waarde van het Jodendom erkend en de gemeenschappelijkheid van beide religies werd op de voorgrond geplaatst.

Het document dat donderdag verscheen, gaat hooguit verder doordat het expliciet de ‘Joden-bekering’ uitsluit. Voor de rest benadrukt het het gedachtegoed dat 50 jaar geleden tot standaard werd gemaakt. Zo staat in het nieuwe document dat „het Verbond met Israël als het volk van God niet is verworpen of zijn missie heeft verloren. Het Nieuwe Verbond voor christenen is dus niet de nietigverklaring, noch de vervanging, maar de vervulling van de beloften van het Oude Verbond.”

Sinds Nostra Aetate zijn de verhoudingen tussen de Rooms-Katholieke Kerk en het Jodendom in een rustig vaarwater gekomen. Naoorlogse pausen hebben een positieve houding ten opzichte van het Jodendom aangenomen. Antisemitisme werd telkens afgekeurd. Toch komt er af en toe een kink in de kabel. Zo rehabiliteerde Benedictus XVI de antisemitische en schismatische bisschop Richard Williamson (2009). Later werd de fout hersteld.

De liefde komt van twee kanten. Vorige week brachten 25 orthodoxe rabbijnen een verklaring over het christendom uit. Daarin staat onder andere: „Het christendom is een gewilde goddelijke uitkomst en een geschenk aan de volken.”