Afgelopen week ging het een paar keer flink mis. In Rotterdam raakte een man zwaargewond aan zijn armen toen hij werd aangevallen door zijn pitbulls. Een jongeman werd in een park in Zaandam aangevallen door twee honden; hij liep verwondingen aan zijn gezicht op.

Incidenten? Bepaald niet. Van de 150.000 mensen die er in een jaar tijd worden gebeten moeten zo’n 35.000 zich onder doktersbehandeling stellen, niet zelden ook in het ziekenhuis als de verwondingen ernstig zijn. Van 1981 tot en met 2006 –recentere cijfers zijn er niet– waren er in ons land zelfs 29 dodelijke bijtincidenten.

Het is te veel en het moet omlaag, stelt het Landelijk InformatieCentrum Gezelschapsdieren (LICG). Maar een nuance is ook op zijn plaats, vindt het centrum. In Nederland lopen 1,9 miljoen honden rond. Eén op de vijf huishoudens heeft er één of meer.

En waar honden vroeger vooral het erf bewaakten of het vee bijeen moesten houden, zijn ze tegenwoordig gezelschapsdieren en daarmee onderdeel van de maatschappij, aldus het LICG. Ze worden uitgelaten in de straat en in het park, leven met een gezin in huis en krijgen te maken met fietsers, voorbijgangers en spelende kinderen. „Dat vraagt meer van hun sociale vaardigheden en stressbestendigheid.”

Mastiff

Volgens een onderzoek van enkele jaren geleden zijn de mastiff, de pitbull terriër en de staffordshire terriër het vaakst bij bijtincidenten betrokken. Ook de rottweiler, herdershond en dobermannpincher staan hoog op de lijst. Niet geheel toevallig: sommige honden zijn gefokt op het aanvallen en doden van wat zij als hun vijand zien.

Vanaf 1993 tot 2008 gold in Nederland de Regeling Agressieve Dieren (RAD), in de volksmond bekend als de pitbullwet. Die werd ingevoerd na een serie ernstige bijtincidenten, enkele met dodelijke afloop. De regeling hield onder meer een fokverbod in en een verbod op het houden van vechthonden die na 1993 waren geboren. Oudere dieren mochten alleen de straat op met een muilkorf.

In 2008 werd de RAD weer afgeschaft; ondanks de regeling bleek het aantal bijtincidenten niet afgenomen. Agressieve dieren kunnen tegenwoordig op basis van gemeentelijke regels in beslag worden genomen of verplicht worden gemuilkorfd. De eigenaar is per definitie aansprakelijk als een hond iemand bijt.

Vooral de pitbull heeft een stigma waar het beest nooit meer afkomt, stelt hondenliefhebber/kenner en tv-presentator Martin Gaus naar aanleiding van de incidenten deze week in Rotterdam en Alkmaar. „De pitbull valt altijd op.” Onterecht, vindt hij. „Over die 150.000 hondenbeten in Nederland per jaar hoor je relatief weinig, behalve als het een pitbull is.”

Aan de andere kant, stelt ook Gaus, is en blijft de pitbull een echte vechthond. „Hij is een heel leuk en sociaal dier. En sterk en stoer en atletisch. Maar dat oorspronkelijke laagje, de vechtersbaas die niet van opgeven weet, zit er altijd nog in.”

Ruwe spelletjes

Het is niet de boosaardige hond, maar vaak onwetendheid van de omgeving die tot bijtincidenten leidt. „Met een pitbull moet je bijvoorbeeld geen ruwe spelletjes spelen, dan wordt dat laagje geactiveerd. Een hond geeft altijd signalen af voordat hij bijt. Het kan niet anders dan dat er bij het bijtincident in Rotterdam een opeenvolging van signalen was die niet zijn herkend.”

Ook het LICG is ervan overtuigd dat het aantal bijtincidenten met honden drastisch omlaag kan. De veelgehoorde opmerking „hij beet zomaar ineens” is meestal niet terecht, stelt het informatiecentrum.