Italië lijdt aan een lichte vorm van psychose. Sinds de aanslagen in Madrid worden de autoriteiten overspoeld met telefoontjes van burgers die de politie attent maken op verdachte bagage. Vrijdag alleen al zette de politie in Rome tweemaal een deel van het centraal station af en een halte van de metrolijn wegens bagage die onbeheerd op het perron stond. Zes op de tien Italianen zijn bang voor een terreuraanslag in eigen land. Dat blijkt uit een enquête waarvan de resultaten donderdag bekend werden gemaakt.

De angst zit er goed in. Wie op straat om zich heen kijkt, ziet vooral veel ’blauw’. Op het centrale Piazza Venezia staan dwars op straat vijf jeeps van de politie. Klaar om direct uit te rukken. Het doorgaans verkeerloze parlementsplein is door een groot aantal auto’s van de carabinieri veranderd in een parkeerplaats. Bij het Vaticaan zijn de controles bij het Sint-Pietersplein verscherpt. De toegangsweg naar de basiliek is ’s avonds afgesloten, een maatregel die al sinds Kerst vorig jaar van kracht is. Het luchtruim boven het Vaticaan is sindsdien ook gesloten. Het aantal mogelijke doelwitten is ongekend groot.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft een lijst aangemaakt van 9000 doelen. Die variëren van gebouwen van institutionele aard, zoals het parlement, tot religieuze (Vaticaan) en historische (Colosseum) bouwwerken. In deze laatste categorie hoort ook de toren van Pisa. Een aanslag op deze scheve constructie heeft de politie vorig jaar verijdeld. Ook infrastructurele doelwitten, zoals elektriciteitscentrales en treinen, worden zo veel mogelijk bewaakt. In totaal zijn er 16.000 manschappen zoet mee.

Maar er is twijfel over de kwaliteit van de controle. In de brievenrubriek van lokale kranten klagen passagiers dat de vuilnisbakken op de stations niet zijn afgedekt of weggehaald. Daar zouden bommen in kunnen worden gedaan. Het hoofd van de politie klaagt dat hij van de inlichtingendienst waarschuwingen krijgt die veel te weinig specifiek zijn. „Als er wat gebeurt is het extreem gemakkelijk achteraf te zeggen dat we zijn gewaarschuwd.”

De politiechef lijkt zich alvast in te dekken. In Italië maakt de concurrentiestrijd tussen de verschillende politie- en inlichtingendiensten de daadkracht er niet beter op. Deze week deed de minister van Justitie het voorstel om het commando van het antiterrorisme in handen te leggen van de hoogste magistraat van de eenheid antimaffia.

De angstpsychose wordt gevoed door Giuseppe Pisanu, de minister van Binnenlandse Zaken, die van de week verklaarde dat „we doelwit zijn van aanslagen.” Het is geen geheim dat terroristische groeperingen met islamitisch stempel al jarenlang Italië en Spanje, naast de VS en Israël, in het vizier hebben. Bin Laden zelf heeft Italië in dat verband genoemd. Sinds de oorlog in Irak is de dreiging vergroot, omdat Italië onvoorwaardelijk de kant koos van George Bush. Sinds vorig jaar Pasen heeft Rome vredestroepen in Irak gestationeerd. In november lieten zeventien Italianen bij een aanslag op hun kazerne het leven. Bij een andere aanslag in Irak werden zeven Spanjaarden gedood. De redenatie dat Italië nu ook aan de beurt is om in eigen land te worden getroffen, vindt breed gehoor.

De inlichtingendiensten nemen deze dreiging serieus. Men is vooral bezorgd om het feit dat terroristische cellen in Spanje van gedaante zijn veranderd. „Madrid heeft laten zien dat sympathisanten van terroristische groeperingen, die voor de logistiek zorgen, zich kunnen omvormen tot operatieve moordenaarsunits”, zei het hoofd van de militaire geheime dienst eervrijdag tegen leden van de parlementaire commissie die deze inlichtingendienst controleert. Het enige lichtpuntje dat de autoriteiten zien is dat de immigrantengemeenschappen in Italië, in tegenstelling tot Spanje, nog niet zo’n hechte groep vormen. Grootscheepse immigratie is eigenlijk pas een tendens van de laatste tien jaar. Maar in Noord-Italië lijken immigranten met kwade wil zich wel al te hebben geworteld. Het islamitisch centrum in Milaan staat al geruime tijd onder surveillance en er zijn verschillende verdachten opgepakt. De imam van een gebedsruimte in Cremona werd vorige maand opgepakt. Zijn zwager vluchtte naar het buitenland.