In niet mis te verstane woorden legt de VNG-werkgroep, onder leiding van de Haarlemse burgemeester Schneiders, zijn zorgen op tafel. Het gedoogbeleid leidt tot een „onhoudbare situatie.” Doordat enerzijds de verkoop van cannabis in coffeeshops is toegestaan, maar anderzijds de productie en de handel worden bestreden, belanden bestuurders in een „spagaat”, aldus de werkgroep, die bestaat uit zeven burgemeesters en een wethouder.

Doordat de toevoer van softdrugs aan de coffeeshop (de zogenaamde achterdeur) schimmig is, is onduidelijk wat voor cannabis over de toonbank gaat. „Er zijn voorbeelden van excessen van geknoei met teelt, zoals het gebruik van groeibevorderaars, pesticiden en haarlak om een mislukte oogst te maskeren.”

De cannabisteelt is in handen van criminele groeperingen, stelt de werkgroep. „Steeds meer mensen raken daarbij betrokken. Voor veel, vooral kwetsbare, mensen is een kwekerijtje een makkelijke manier om geld te verdienen. Deze mensen komen zo in netwerken terecht waarin criminele omgangsvormen gelden, zoals intimidatie en geweld.” Pijnpunt is ook dat hennepkwekerijen overlast veroorzaken. Bijvoorbeeld omdat er brand uitbreekt wegens gesjoemel met stroom.

Om uit de „impasse” te komen, wil de werkgroep „na 40 jaar gedogen een einde aan het gedoogbeleid.” De bestuurders pleiten voor een Cannabiswet. Noch een verbod op wiet, noch volledige legalisering ziet de werkgroep zitten. Daarentegen pleit de groep voor regulering. Dat betekent dat aan „strikte regels” gebonden „organisaties” legaal wiet mogen telen en verkopen aan coffeeshops. De overheid krijgt zicht op de samenstelling van een joint.

Een nipte meerderheid in de Tweede Kamer wil niet weten van regulering. Al jaren splijt het drugsbeleid links en rechts. VVD en PvdA staan tegenover elkaar.

Ook in de gemeentepolitiek lopen de meningen uiteen. De Utrechtse D66-fractievoorzitter Verschuure verwelkomt het advies van de werkgroep. „De werkgroep geeft een duidelijk signaal af. Het drugsbeleid moet anders. Nu speelt de overheid de georganiseerde criminaliteit in de kaart.

Als de overheid zicht krijgt op de productie van wiet, is dat veel beter voor de volksgezondheid”, aldus Verschuure desgevraagd. Hij vreest dat de bepleite Cannabiswet er voorlopig niet komt. „Dan zou de VVD een draai moeten maken en zou de partij gezichtsverlies lijden.”

Stinenbosch, CDA-fractievoorzitter in de raad van Bergen op Zoom, wil echter niet weten van regulering. „Ik pleit voor nultole­rantie. In Bergen op Zoom zijn coffeeshops geweerd. Dat leidde tot afname van de overlast.” Als de overheid productie van wiet zou toestaan, leidt dat tot „veel veiligheidsrisico’s”, vreest ze. Om overvallen op wietfabrieken te voorkomen, zouden die „enorm beveiligd moeten worden.”