In ruil voor „in eerste instantie” 3 miljard euro Europees geld, moet Turkije de opvang van Syrische vluchtelingen in kampen in Turkije verbeteren en de grens naar Europa veel beter bewaken. Zo moet worden voorkomen dat grote aantallen vluchtelingen de oversteek maken naar Europa, via Griekenland en de Balkanlanden.

„De stroom moet omlaag”, zei Rutte. „Zoals het nu is, kan het niet doorgaan.” Geld gaat er pas, gefaseerd, naar Turkije als er concrete projecten zijn ter verbetering van de opvang, benadrukte Rutte. „De Turken moeten leveren en dat gaan we monitoren.”

Ook de gesprekken over toetreding van Turkije tot de EU worden versneld. Bovendien zullen Turken sneller visumvrij kunnen gaan reizen naar de EU, mits Turkije zich kan houden aan bijvoorbeeld de criteria die worden gesteld aan paspoorten. Jean-Claude Juncker, de voorzitter van de Europese Commissie, zei duidelijk dat er niet wordt getornd aan de criteria, maar dat alleen het proces wordt versneld. Ook Tusk onderstreepte dit.

Op de vraag of Turkije het 29e lid van de EU gaat worden, zei Rutte, dat dit „helemaal afhangt van Turkije”. Volgens hem kan het nog jaren duren.

De Turkse premier Ahmet Davutoglu noemde het een „historische dag”. „Dit is een nieuw hoofdstuk in de relaties tussen Turkije en de EU.”

Hij zei dat het Europese geld niet naar Ankara gaat, maar naar Syrische vluchtelingen in Turkse kampen. Het gaat om een samen delen van de last, zei Davutoglu. De EU en Turkije hebben elkaar nodig om een oplossing te vinden. „Wij betalen de prijs voor het falende beleid van de Verenigde Naties om een oplossing te vinden voor het Syrische conflict”, voegde hij toe.

Garanties wilde Davutoglu niet geven dat de stroom migranten naar Europa naar beneden gaat, maar hij verzekerde dat Turkije alle gemaakte afspraken zal nakomen.