Voorbije zomer kwamen de plannen naar buiten. Bierbrouwer Bavaria uit het Brabantse Lieshout en de agrarische coöperatie en graancollecteur Agrifirm (17.000 leden) uit het noorden investeren 55 miljoen euro in de bouw van een nieuwe mouterij met bijbehorende graansilo’s in de Eemshaven. Mout is gekiemde gerst, de belangrijkste grondstof voor bier. De 10 miljoen euro die Agrifirm inlegt, zouden -als het grootse plan niet was geboren- zijn aangewend voor nieuwbouwsilo’s in Delfzijl, aldus hoofddirecteur A. Loman.

In de gezamenlijk opgerichte onderneming, Holland Malt, nemen ook een kleine 600 akkerbouwers deel door middel van obligaties met een rendement van 6 procent. Donderdag mochten die particuliere investeerders een blik werpen op de bouwplaats. Om te zien wat er met hun -per bedrijf- ingelegde 5000 euro allemaal gebeurt op het opgespoten zand van de Eemshavenlocatie Julianahaven.

Het nieuwe complex krijgt een verwerkingscapaciteit van 165.000 ton, wat overeenkomt met een bebouwd areaal van 25.000 tot 30.000 hectare gerst. De jaaromzet is voorzien op rond de 100 miljoen euro. Naast al deze grote getallen steekt het aantal banen dat de fabriek genereert maar wat bleekjes af: de mouterij biedt slechts aan vijftien mensen werk.

Worden beveiliging, catering, schoonmaak, en het laden en lossen van de graanschepen meegeteld, dan komen er nog eens 23 banen bij. In het algemeen geldt de redenering dat alle beetjes helpen, maar in het noorden wel in het bijzonder, moeten de initiatiefnemers hebben gedacht. Holland Malt moet ook de trekker worden voor veel meer investeringen in het immer kwakkelende noorden, vinden ook mede-investeerders als de gemeente Eemsmond, Groningen Seaports en de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij.

Zo zal in een aanpalend gedeelte van de Eemshaven binnen enkele jaren wellicht de Stichting Tanker Ontmanteling Platform (STOP) neerstrijken. Onlangs kreeg het initiatief voor een milieuvriendelijke sloopwerf voor zeeschepen en olietankers positieve beoordelingen van onder meer Economische Zaken en financiers.

De reden dat Eemshaven door het Holland Malt-consortium is gekozen als vestigingsplaats is simpel, zegt Bavaria-topman Peter Swinkels, zesde generatie in de familiebrouwerij. „Dit is een zeehaven met voldoende diepte voor schepen tot 50.000 ton. En verder zitten veel van onze toeleveranciers in de noordelijke provincies, dus zijn de aanvoerlijnen kort.” Hij ervaart dat de mentaliteit van Brabanders en die van Groningers prima bij elkaar passen.

Met een blik op de wereldkaart waarop de moutstromen vanuit Nederland staan ingetekend, zegt hij lachend: „Eemshaven is echt het middelpunt van de wereld.” Bavaria, met 15 procent aandeel op de Nederlandse biermarkt (alcoholhoudend) en 70 procent voor alcoholvrij, neemt straks zelf ongeveer eenzesde deel van de moutproductie af, de rest gaat naar andere bierbrouwers. Vooral buiten Europa, waar de biercomsumptie de komende jaren naar verwachting zal stijgen.

In Nederland en West-Europa daalt het biergebruik licht, soms zelfs behoorlijk, maar in Rusland, China, Japan, Latijns-Amerika en Zuid-Afrika (waar Bavaria recent een failliete brouwerij kocht) trekt de vraag juist aan, jaarlijks met zo’n 3 procent. Overigens vertrekt er niet alleen mout vanuit de Eemshaven, het merendeel van de nodige 165.000 ton brouwgerst komt er van elders in de wereld naar binnen. De oogst uit Nederland -waar brouwgerst onder aanvoering van Agrifirm de afgelopen tien jaar de plaats van voergerst steeds meer innam- is goed om de totale opslag van Holland Malt in ??? één keer mee te vullen, zegt woordvoerder van Agrifirm.

Van het 3,5 hectare grote terrein in de Eemshaven wordt circa 15.000 vierkante meter bebouwd. De start was in november, en dankzij de zachte winter liggen bouwer Geveke (Haren) en zijn talloze onderaannemers prachtig op schema. Dat is nodig ook, want medio juli moet de laagbouwsilo (capaciteit 60.000 ton brouwgerst) gereed zijn voor het ontvangen van de nieuwe gerstoogst. Kort daarop volgt de afbouw van een hoogbouwsilo voor nog eens 20.000 ton.

In januari 2005 moeten ook de twee mouttorens van elk 55 meter hoog en 33 meter doorsnee klaar zijn, samen met de elf verdiepingen hoge machinetoren vol schonings- en bewerkingsapparatuur. Omdat de opslag 2,5 tot 3 keer per jaar wordt gevuld, is de jaarcapaciteit van Holland Malt 130.000 ton mout, afkomstig van 165.000 ton brouwgerst. Het bierequivalent daarvan is ruim 1 miljard liter bier, oftewel 4 miljard glazen (de zogenaamde Amsterdammertjes.)