De toekomst van vervoer ligt bij elektrische auto’s, zo is de vaste overtuiging van de Slowaakse Eurocommissaris. „Meer dan 30 procent van alle energie wordt in Europa gebruikt voor vervoer”, zegt de Slowaak. „Samen met de bouwsector ligt hier de grootste kans voor besparing. Beide sectoren staan dan ook centraal in onze inspanningen voor energiezuinigheid.”

Het uiteindelijke doel is vervoer en transport dat helemaal CO2-vrij is. „Om dat te bereiken leggen we ons in de eerste plaats toe op de verbetering van uitstootnormen voor personenauto’s, op zuiniger vrachtauto’s en bussen, en op een intelligent beheer van verkeersstromen.

Als voorbereiding op het volledig CO2-vrij maken van transport moeten we ons concentreren op het aanmoedigen van het gebruik van alternatieve brandstoffen en de aanleg van infrastructuur, zoals oplaadstations. Want of het publiek op grote schaal elektrisch zal gaan rijden, hangt af van de beschikbaarheid en betaalbaarheid. Europa moet de elektrificatie van zijn wagenpark nu echt opdrijven en de leiding nemen in elektromobiliteit.”

De Slowaakse diplomaat was al eerder een termijn commissaris, en is nu vicevoorzitter van de Europese Commissie. Op die manier mag hij uitvoering geven aan de ambitie van Jean-Claude Juncker, die bij zijn aantreden zei: „Ik wil het Europese energiebeleid omvormen tot een energie-unie.” Aan de vooravond van de grote klimaatconferentie in Parijs (de zogeheten COP21) licht Sefcovic zijn beleid toe.

Transitie

Hij voorziet een omslag naar elektrisch rijden. Maar dat is slechts één onderdeel van wat men in Brussel de ”transitie” noemt; de overstap naar een duurzaam energiegebruik. De Europese energie-unie moet daaraan bijdragen. Sefcovic: „De EU-lidstaten gingen akkoord met een vermindering van de broeikasgasemissies met 40 procent ten opzichte van 1990. Dit is een inspirerende bijdrage aan de internationale klimaatonderhandelingen. De EU zet in op klimaatdiplomatie om andere landen te overtuigen.”

Die 40 procent is slechts een doelstelling van de lidstaten onderling. Hoe ziet een echte energie-unie eruit?

„Wij willen dat de energie vrij doorstroomt in een groot energiesysteem over de hele EU. We willen een markt creëren waarin sterke en concurrerende ondernemingen de producten en technieken van de toekomst kunnen ontwikkelen, ondersteund door Europees onderzoek en innovatie. Daarnaast streeft de energie-unie naar een koolstofarme economie waarin de burgers uiteindelijk controle over de energietransitie krijgen. Dat kan door slimme, goedkopere technologie te gebruiken en deel te nemen aan de markt.”

Welke verwachting hebt u van het CO2-vrij maken van de economie?

„Voor die energie-unie hechten we daar groot belang aan. Het is natuurlijk gebaseerd op een ambitieus klimaatbeleid, en gaat uit van een goed werkende CO2-markt. Het veronderstelt ook de grootschalige toepassing van hernieuwbare energiebronnen.

Om deze overstap naar een koolstofarme economie te verwezenlijken, moet de EU haar positie van technologische voortrekker terugwinnen. Daarom moeten we ons meer concentreren op onderzoek.” Politiek gezien heeft dit brede steun, zegt de Slowaakse Eurocommissaris. „Deze strategie kreeg positieve reacties in het Europees Parlement en werd in maart door de Europese Raad bekrachtigd. Nu proberen we te werken aan bewustwording. Daarom maak ik een ”Energy Union Tour”. Tijdens deze rondreis doe ik EU-lidstaten aan om alle kansen van de energie-unie voor te stellen.”

Welke rol speelt de energie-unie in de geopolitiek aan onze oostgrenzen? Of beter gezegd: welke gevolgen heeft het voor onze verhouding met Rusland?

„Als alles goed loopt, kan de EU overwegen uiteindelijk haar relatie met Rusland op een nieuwe leest te schoeien. Maar de eerste stap is het zoeken van meer diversiteit in leveranciers van energie. Alleen door een gezamenlijke aanpak in een geest van solidariteit is de Europese Unie beter bestand tegen onderbrekingen in de energievoorziening door geopolitieke destabilisatie.

Die energie-unie heeft natuurlijk zware diplomatieke aspecten. We zijn van plan partnerschappen op te zetten met producerende landen en met transitlanden zoals Algerije, Turkije, Azerbeidzjan, Turkmenistan en ook landen in onder meer het Midden-Oosten en Afrika. Noorwegen blijft als tweede grootste leverancier van ruwe olie en aardgas een cruciale rol spelen. We kunnen ook partnerschappen ontwikkelen met de Verenigde Staten en Canada.”

De EU spreekt vaak over groene steden en regio’s. Welke rol spelen lokale en regionale overheden in de energie-unie?

„Lokale en regionale overheden zijn cruciaal. Acht van de tien Europeanen wonen in steden en 85 procent van het nationaal inkomen wordt in steden voortgebracht. Het belang van de steden voor onze samenleving kan dan ook niet ontkend worden.

Als we deze energieovergang dus willen verwezenlijken, hebben we de burgemeesters en regionale vertegenwoordigers nodig. Het gaat dan om concrete maatregelen; woningen renoveren om ze energiezuinig te maken, zonnepanelen op de daken, met elektrische auto’s rijden; nationale en lokale overheden moeten dat aanmoedigen. We moeten ook allemaal samenwerken om gemeenteraden in staat te stellen een groene en zuinige levensstijl te promoten.”

Er wordt in het kader van de energie-unie ook over ”slimme steden” gesproken. Hoe zien die eruit?

„Kijk eens naar voorzieningen voor gas, water, elektriciteit, alsmede voor afval, vervoer en verwarming. Die infrastructuur staat nu doorgaans los van elkaar. Dit kan efficiënter door dat aan elkaar te verbinden, waardoor we onze steden duurzamer maken.

Het integreren en verbinden van energie-, vervoer-, water-, afval- en ict-voorzieningen zal tot een beter gebruik van hulpbronnen, betere luchtkwaliteit en beter afvalbeheer leiden.

De taak van burgemeesters in heel Europa is hierin van cruciaal belang. Zonder hen bereiken we in woonwijken niet de transitie die we willen; zoals huizen die zuinig verwarmen en koelen, en gebruikmaken van hernieuwbare energiebronnen. Dat is een belangrijk onderdeel van de vernieuwing van de bouwsector.

Wij zullen alles in het werk stellen om burgemeesters beter toegang te geven tot goede projecten en financiering. Wij hopen dat de Europese burger zich deze transitie eigen maakt. Rond 2030 zouden dan de Europese steden voorbeelden moeten zijn van energie-efficiënte, goed verbonden, duurzame en welvarende steden met een ongeëvenaarde levenskwaliteit.”

Europa is voortrekker in de strijd tegen CO2-uitstoot en klimaatverandering. Maar de twee grote vervuilers blijven de VS en China. Welke middelen heeft de EU om op COP21 in Parijs tot een akkoord te komen?

„De EU-lidstaten gingen akkoord met een vermindering van de broeikasgasuitstoot met 40 procent ten opzichte van 1990. Dit is een inspirerende bijdrage tot de internationale klimaatonderhandelingen. De EU probeert andere landen zich hierbij te laten aansluiten.

De EU-ministers van Buitenlandse Zaken van de EU hebben een actieplan voor de klimaatdiplomatie. Volgens dit plan komt klimaatverandering als strategische prioriteit aan bod bij politieke besprekingen, zoals op G7-, G20- en VN-bijeenkomsten.

Op diezelfde manier stellen wij dat als Europese Commissie tijdens onze reizen aan de orde. We gebruiken ook ontwikkelingshulp, klimaatfinanciering en handelsovereenkomsten om onze partners ervan te verzekeren dat de EU landen wil helpen een bijdrage te leveren.

Op de conferentie in Parijs staat veel op het spel. We hopen dat de leefbaarheid van onze planeet op lange termijn belangrijk genoeg is voor iedereen. En dat de negatieve gevolgen van onder meer CO2-uitstoot een halt wordt toegeroepen.”