Met deze nieuwe maatregelen, die Vitorino donderdag heeft gepresenteerd aan de ambassadeurs van de EU-lidstaten, wil de Europese Commissie na de aanslagen in Madrid van vorige week de strijd tegen het terrorisme verder opvoeren. Vrijdag bespreken de Europese ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie de voorstellen al. Volgende week buigen de EU-regeringsleiders zich over de voorgestelde aanpak.

Door organisaties sneller te verbieden, vallen volgens een woordvoerder van de Europese Commissie hun financiën ook sneller te bevriezen. Sinds de aanslagen in de VS van 11 september 2001 is in Europa slechts 1,6 miljoen euro bevroren. Wel zouden volgens de commissie veel transacties tussen verdachte organisaties zijn afgeketst, omdat zij weten dat ze in de gaten worden gehouden.

De Europese Commissie komt niet met voorstellen voor nieuwe instanties of functies in de strijd tegen terrorisme, waar veel Europese politici de laatste dagen wel ideeën over hebben gelanceerd. Wel hamert zij op betere samenwerking tussen politie en inlichtingendiensten binnen de EU. Nederland ondersteunt deze visie.

Vitorino wil dat lidstaten meer informatie doorgeven aan Europol in Den Haag. Een speciale werkgroep van Europese politiechefs zou verder meer bevoegdheden moeten krijgen. Daarnaast pleit de Portugese eurocommissaris voor de snelle omzetting van tal van EU-afspraken in nationale wetgeving. Zo zet hij druk op de Eerste Kamer die snel het Europese aanhoudings- en uitleveringsmandaat zou moeten goedkeuren.

De Europese Commissie wil ook dat de regeringsleiders volgende week al een deel van de EU-grondwet bekrachtigen door een onderlinge solidariteitsverklaring aan te nemen. Daarin zouden zij moeten verklaren elkaar bij te staan voor het geval een andere lidstaat te maken krijgt met een terroristische aanslag. Daarbij gaat het vooral om civiele hulp. In de voorstellen voor een EU-grondwet is ook de verplichting tot militaire hulp voor de niet-neutrale EU-landen opgenomen. Dat staat nog niet in het voorstel van Vitorino.