Al 63 jaar geheimen in Commissie Stiekem
DEN HAAG (ANP). De terreurdreiging aan het adres van Nederland, in- en uitreizende jihadisten, de geheime werkzaamheden van Nederlandse inlichtingendiensten en samenwerking met buitenlandse diensten, in het buitenland ontvoerde Nederlanders, onderzoek naar geldstromen van terreurorganisaties, MH17. Het lag in 2014 allemaal op het bordje van de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD), in de volksmond beter bekend als de Commissie Stiekem.
De in maart 1952 ingestelde commissie praat duidelijk over staatsgeheime aangelegenheden die niet zomaar naar buiten kunnen worden gebracht. Het risico op misbruik van de kennis is te groot, zo groot zelfs dat het vijftien jaar duurde voordat er een eerste beknopte schriftelijke verslaglegging naar de Tweede Kamer werd gestuurd.
De Kamer riep getuige dat eerste verslag van de commissie de CIVD in het leven voor „parlementaire controle op het doen en laten van een apparaat van de rijksoverheid, dat zich uit de aard van zijn werkzaamheden minder dan andere overheidsdiensten leent tot een gedachtewisseling in de Staten-Generaal.” Het werk van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten was te geheim om openlijk in de Kamer, in grote verzameling achter gesloten deuren en in de vaste Kamercommissies voor de betreffende departementen te bespreken.
Zitting in de commissie hebben de voorzitters van verschillende fracties in de Tweede Kamer. Tot 2004 waren dat alleen de leiders van de vier grootste fracties, maar tegenwoordig bestaat de commissie in principe uit alle fractievoorzitters die dat willen. De commissie vergadert in beslotenheid en bestaat momenteel uit; Halbe Zijlstra (VVD), voorzitter van de commissie, Diederik Samsom (PvdA), Geert Wilders (PVV), Emile Roemer (SP), Sybrand van Haersma Buma (CDA), Alexander Pechtold (D66), Jesse Klaver (GroenLinks), Gert-Jan Segers (ChristenUnie), Marianne Thieme (PvdD) en Kees van der Staaij (SGP).
Lekken is strafbaar, kan bestraft worden met maximaal twee maanden cel of een geldboete van circa 10.000 euro, en de informatie die ze krijgen is strikt geheim en mag ook niet met partijgenoten worden besproken. Dat leidde afgelopen zomer nog tot vreemde taferelen. Wilders wilde een motie indienen om het kabinetsbeleid aan te passen vanwege „dusdanig schokkende” informatie die hij in de commissie had gekregen maar niet naar buiten kon brengen. Waar de motie over zou gaan kon hij er dus niet in zetten.
In 2014 vergaderde de commissie zeventien keer met een gemiddeld opkomstpercentage van 70 van de fractievoorzitters. Terugkerende ‘gasten’ van de commissie zijn de ministers van Binnenlandse Zaken, Defensie en Veiligheid en Justitie.