Dat zei dr. Jan Hoogland donderdag bij de officiële opening van het nieuwe kantoor van Present Nederland in Leusden. Bij de organisatie, voorheen gevestigd in Zwolle, zijn ruim zeventig lokale stichtingen aangesloten. Via deze instellingen bieden groepen vrijwilligers, bijvoorbeeld uit een kerk, familie of bedrijf, hulp aan mensen die nauwelijks of geen sociaal netwerk hebben. Ze helpen bijvoorbeeld bij tuinonderhoud of het schoonmaken van een sterk vervuilde woning.

In zijn toespraak ging Hoogland, lector vormend onderwijs aan Hogeschool Viaa in Zwolle, in op de vraag hoe het onderwijs en Present kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van de ”civil society”. Hij noemde het opvallend dat het maatschappelijke debat over vluchtelingen vooral gaat over zaken zoals het beheersen van de vluchtelingenstroom en de vraag of mensen wel echte vluchtelingen zijn. Hoogland erkende dat er sprake is van een „lastig vraagstuk.” De eerste vraag is volgens hem echter: „Hoe helpen we mensen die in een berooide situatie ineens bij ons op de stoep staan?”

Hoogland maakte een vergelijking met de jaren 1914 tot 1918, toen Nederland ongeveer een miljoen Belgische vluchtelingen opving. „Toen zij op de stoep stonden, dachten veel mensen: We hebben nog een vrije kamer, we nemen hen in huis op.” Op dit moment is er volgens Hoogland „een grote kloof” tussen mensen die „berooid zijn en hulp nodig hebben” en mensen die hulp kunnen bieden. „De professionals en de overheid zijn er tussen komen te staan.”

Hoogland zei dat Present kan samenwerken met het onderwijs bij het op gang brengen van een beweging waarbij steeds meer mensen het vanzelfsprekend vinden om naar elkaar om te zien. „Daar zijn we nu ver van verwijderd.” Het onderwijs biedt volgens hem „goede mogelijkheden” om kinderen en ouders ervan bewust te maken dat omzien naar elkaar, ook buiten de kring van gezin en familie, vanzelfsprekend dient te zijn.

De lector noemde Present een oefenplek die een „echte ontmoeting” tussen mensen tot stand brengt en daarmee de afstand tussen hen kan verkleinen. Hij plaatste ook een kritische noot bij de missie zoals Present die heeft geformuleerd, namelijk een brug slaan tussen mensen die iets hebben te bieden en mensen die daarmee geholpen kunnen worden. „Daar spreekt te weinig wederkerigheid uit. Ik zou willen nadenken over een andere formulering.”

Presentdirecteur Tiemen Zeldenrust zei na afloop desgevraagd dat zijn organisatie zich, in samenwerking met Viaa, nadrukkelijker op het onderwijs gaat richten. Hij gaf aan dat de afgelopen twee, drie jaar vijftien tot twintig basisscholen een project hebben gedaan met een lokale Presentafdeling. Daarbij ging het onder meer om koekjes bakken of spelletjes doen met bewoners van een zorgcentrum.

„Veel basisscholen willen meer aan burgerschapsvorming doen. Daarover kun je iemand iets laten vertellen, maar je kunt leerlingen ook zelf laten ervaren hoe je mensen kunt helpen”, aldus Zeldenrust. Present en Viaa gaan onder meer materiaal ontwikkelen om leerkrachten hiervoor toe te rusten.

In een later stadium zal Present daarbij ook nadrukkelijk richting het voortgezet onderwijs kijken. Zeldenrust zei het „zeer te betereuren” dat de maatschappelijke stage in het voortgezet onderwijs is afgeschaft. „Maar veel scholen willen op dit vlak toch iets doen.”