Dat kwam donderdagavond naar voren tijdens een gezamenlijke Reformatieherdenking in De Vijverhoeve te Rouveen, met als thema ”Het gebed”. De avond was belegd door de werkgroep hervormingsherdenking uit Staphorst en Rouveen. In deze werkgroep zijn zeven kerkelijke gemeenten vertegenwoordigd, behorend tot vier kerkverbanden: de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (Staphorst en Rouveen), de Hersteld Hervormde Kerk (Staphorst en Rouveen), de Oud Gereformeerde Gemeenten (Rouveen) en de Protestantse Kerk in Nederland (hervormde gemeente Rouveen-Staphorst en gereformeerde kerk Staphorst-Rouveen).

Vertrouwelijke omgang

Prof. dr. H. J. Selderhuis, hoogleraar kerkgeschiedenis aan de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA), belichtte het gebedsleven van Maarten Luther. De Wittenberger reformator maakte als gevolg van zijn ontdekking van de genadige God een ontwikkeling in zijn gebedsleven door, aldus prof. Selderhuis, die werkt aan een boek over Luthers gebedsleven. De monnik Luther zag in zijn kloostertijd het gebed als een goed werk waarmee de genade te verdienen valt. Luther bemerkte dat hij daarin tekortschoot en bad daarom soms extra om de norm te halen.

Toen Luther ontdekte wat Bijbelse gerechtigheid en Bijbelse genade inhouden, kwam er ook een totale ommekeer in het gebedsleven van de hervormer. In zijn gebed kwam er een vertrouwelijke omgang met de Heere. Prof. Selderhuis vergeleek dit met Exodus 33, waar het vertrouwelijke karakter van de omgang van Mozes met de Heere wordt beschreven: „De Heere sprak met Mozes aangezicht aan aangezicht, gelijk een man met zijn vriend spreekt.”

Luther kon net als Mozes en iedere ware bidder in de omgang met God geen rechten kan laten gelden, aldus de hoogleraar. Zodra de gelovige de Heere echter benadert vanuit het volbrachte werk van Jezus Christus, ontstaat de vrijmoedigheid om Hem met Zijn eigen beloften tegemoet te treden.

De Heidelbergse Catechismus geeft volgens prof. Selderhuis een goede typering van het gebedsleven naar gereformeerde opvatting. De Heidelberger rangschikt het gebed niet onder de goede werken, maar typeert dit als „het voornaamste stuk der dankbaarheid.” Prof. Selderhuis gaf aan 
dat de Reformatie behalve kerkherstel een reformatie van het gebedsleven teweegbracht.

Calvijn

Ds. J. Joppe, sinds kort verbonden aan de hersteld hervormde gemeente te Oud-Beijerland, verwees in zijn toespraak over het gebed veel naar Johannes Calvijn. Het gebedsonderwijs van Calvijn is volgens ds. Joppe vooral te vinden in de ”Institutie”, waar de Geneefse kerkhervormer uitvoerig ingaat op het gebed.

De predikant noemde vier kenmerken als essentieel voor Calvijns opvattingen over het gebed: diepe eerbied, een sterk verlangen, ootmoed en het vaste vertrouwen op verhoring. Hij ziet deze karakteriseringen ook terug in Daniël 9, waar het gebed van Daniël wordt vermeld. Uit Daniëls gebed spreekt zowel een diepe eerbied als een intens verlangen naar verhoring.

Ootmoed

Hoe essentieel de ootmoed was voor Calvijn, maakte ds. Joppe duidelijk met een citaat van Calvijn, die bij de Bijbelheiligen had opgemerkt dat „hoe heiliger de mensen waren, des te dieper hun schuldbelijdenissen.”

Daniël en Calvijn kenden ook de andere kant, „want het diepe besef van eigen zondigheid en onwaardigheid was voor hen juist een aansporing zich op Gods barmhartigheid te werpen. Een soortgelijk vertrouwen op verhoring spreekt uit de behandeling van het gebed in de Heidelbergse Catechismus.”