Met die stelling ging D66-leider Thom de Graaf afgelopen zaterdag het CDA te lijf. In zijn toespraak tijdens het D66-verkiezingscongres adviseerde hij de christen-democraten „eerst eens te kijken wat er in onze samenleving onder christenen gebeurt.” Dat zou hen terughoudender maken richting nieuwkomers, die zich volgens CDA-leider Balkenende moeten aanpassen aan de westerse waarden.

Volgens De Graaf eist het CDA te veel van nieuwkomers in Nederland. „Balkenende wil dat ze zich vereenzelvigen met de westerse waarden. Assimilatie. Geen Allah meer, maar de Heere God.” De D66-leider ergert zich aan dergelijke „betutteling”, die volgens hem het gehele CDA-verkiezingsprogramma domineert. „Uit dat programma doemt de geur van de jaren ’50 op, retropolitiek. Het verlangen naar een land waar het gezinshoofd het vlees aansnijdt, moeder voor de kinderen zorgt, de grenzen dicht zijn en de kerken vol.”

De Graaf richtte zijn pijlen zaterdag niet alleen op het CDA, maar ook op PvdA, VVD en GroenLinks. Laatstgenoemde partij heeft „altijd sympathieke, maar zelden mogelijke ideeën”, terwijl de coalitiepartners PvdA en VVD elkaar „de tent weer uitvechten.” De Graaf verweet de PvdA bovendien „slappe knieën” te tonen bij de aanpak van het WAO-vraagstuk. Volgens hem is dat eens te meer een bewijs dat het de sociaal-democraten aan „evenwicht” ontbreekt.

D66 kent dat evenwicht wél, aldus De Graaf. Volgens hem heeft zijn partij als kleinste coalitiepartner gedurende acht paarse jaren het verschil gemaakt. Om die reden gaat D66 nu ook met de leus ”D66 maakt het verschil” de verkiezingen in. „D66 heeft de afgelopen jaren de sociale architectuur van Nederland veranderd. We maakten niet alleen nieuwe politieke verhoudingen mogelijk, maar we deden er ook wat mee: de winkels gingen langer open, de economie ging weer draaien, waardig sterven zonder straf voor de dokter werd mogelijk en homo’s kunnen ook gewoon trouwen, omdat ze gewone mensen zijn.”

De Graaf begrijpt niet goed waarom de kiezer dat kennelijk anders ziet. D66 staat er in de peilingen beroerd voor, terwijl een protestpartij als Leefbaar Nederland het goed doet. „We hebben niets om ons voor te schamen”, zei hij. Hij voegde daaraan toe dat er zonder D66 „een kabinet van restauratie of een vechtkabinet van stilstand” komt. „Dat zullen we dan in de oppositie met succes gaan bestrijden, maar voorkomen is beter dan genezen.”

Met dergelijke oproepen hoopt De Graaf alsnog veel kiezers aan D66 te binden. „Er is kans, ik voel het, we beginnen pas”, zei hij optimistisch. Dat D66 opnieuw gaat regeren, sluit De Graaf beslist niet uit. „Ik heb de ambitie om dit jaar niet op vakantie te gaan”, zo verwees hij naar de kabinetsformatie, die tijdens het zomerreces zal plaatshebben.

De Graaf deed een klemmend beroep op alle kiezers om zich vooral niet te laten beïnvloeden door de ideeën die Pim Fortuyn zaterdag in de Volkskrant ventileerde. Hij haalde er de dagboeken van Anne Frank bij om aan te tonen dat Leefbaar Nederland een „troebel gezelschap” is. „Fortuyn heeft het masker afgeworpen. Hij weet wat hij wil, wij weten nu waartegen wij strijden.”