De met een Fransman getrouwde Ingrid Betancourt (1961) stelt haar leven in de waagschaal door zich op het politieke front in te zetten voor een rechtvaardiger Colombia. Na de scheiding van haar Franse man in 1960 ging ze terug naar Bogota, omdat ze zich verantwoordelijk voelde voor haar vaderland. In 2002 was ze kandidate voor het presidentschap van het Zuid-Amerikaanse land. Ze wist al jaren dat ze op een lijst stond om vermoord of ontvoerd te worden en werd daarom 24 uur per dag bewaakt. Op 23 februari reisde ze, in het kader van haar campagne, zonder bewaking naar San Vicente en werd tijdens de rit gevangengenomen door rebellen van de FARC, Colombia’s grootste guerrillaorganisatie. Op een video van eind augustus vorig jaar na is sindsdien niets meer van haar vernomen.

De uitreiking van de Geuzenpenning is een initiatief van de Stichting Geuzenverzet 1940-1945. Sinds 1987 reikt de stichting elk jaar een Geuzenpenning uit aan personen en/of organisaties die zich op bijzondere wijze inzetten voor democratie of tegen dictatuur, discriminatie en racisme.

Colombia komt in beeld omdat het land decennialang wordt geteisterd door een bloedige burgeroorlog, die in totaal aan meer dan 350.000 mensen het leven kostte en miljoenen Colombianen in het land zelf op de vlucht joeg. Het is het verhaal van corruptie, barbaarsheid en intrige in een verstikkende wereld waarin maar weinig mensen een weg durven te wijzen van waarheid en moraal.

Ingrid Betancourt durft dat wel. Omdat ze nog steeds gevangen wordt gehouden, neemt haar moeder, Yolanda Pulecio, de penning in ontvangst. Ook de twee kinderen van Ingrid, Melanie en Lorenzo, zijn aanwezig als hun moeder wordt gelauwerd.

De Geuzenpenning wordt dit jaar voor de achttiende keer uitgereikt. Twee keer eerder ging de oorkonde naar het Latijns-Amerikaanse continent. In 1997 ontvingen de Dwaze Moeders uit Argentinië de prijs, het jaar erop de Guatemalteekse Rosalina Tuyuc Velasquez.

De uitreiking van de Geuzenpenning gebeurde wisselend. De oud-premiers Kok en Lubbers waren in beeld. Van de leden van het Koninklijk Huis reikte alleen prinses Margriet de penning uit; in 1988, toen de onderscheiding werd toegekend aan haar grootmoeder koningin Wilhelmina (postuum), en in 2001 aan het European Roma Right Centre en de Landelijke Sinti Organisatie. En nu dan prinses Máxima, die met de prijsuitreiking aan de Colombiaanse voorvechtster van mensenrechten en democratie hulde betuigt aan de vrouw die zich inzet tegen corruptie, drugskartels, paramilitarisme en guerrillastrijd.

De keus van prinses Máxima is niet bepaald een slechte. De prinses, die zich onder meer profileert op het vlak van integratie van allochtone vrouwen in Nederland, is steeds vaker in beeld. Dat zij nu de Geuzenpenning uitreikt, is een goede zaak. De penning verbindt historisch oorlogsverzet met hedendaagse inzet voor democratie. Het valt te prijzen dat een prinses daaraan wil meewerken.

Wel komt de ironie even om de hoek kijken. Zo manifesteert zich achteraf bekeken de lankmoedigheid van de geschiedenis dat de Dwaze Moeders de penning in 1997 al hebben gehad vanwege hun strijd voor opheldering van verdwenen familieleden tijdens de Argentijnse dictatuur van 1976-1983. Aan hen hoeft prinses Máxima -dochter van een niet al te zuivere Argentijnse ex-bewindsman- de onderscheiding tenminste niet meer uit te reiken. Andersom bekeken was het geweldig geweest als juist Máxima de Geuzenpenning aan de Dwaze Moeders had overhandigd. Dat gebaar van verzoening en berouw zou de bittere pil van het verleden aanmerkelijk kunnen hebben verzacht.

Nu de penning wordt uitgereikt aan Betancourt wordt een vreedzame pas op de plaats gemaakt in de strijd tegen bombardementen, moorden, mortieraanvallen, ontvoeringen, afpersingen, kapingen en guerrilla-acties, waarvan niet alleen politici maar vooral onschuldige burgers in Máxima’s continent van herkomst slachtoffers zijn. Betancourt is overigens inmiddels ereburger van bijna 500 gemeenten wereldwijd. Ook zijn meer dan 200 steuncomités actief.

Agenda

Prinses Máxima reikt morgen, 13 maart, in de Grote Kerk te Vlaardingen de Geuzenpenning 2004 uit aan Ingrid Betancourt Pulecio. Aangezien de Colombiaanse al langer dan twee jaar wordt gegijzeld, neemt haar moeder de oorkonde in ontvangst. Vice-premier en minister van Financiën Zalm zal bij de uitreiking aanwezig zijn.

Vrijdag 19 maart woont koningin Beatrix een deel van het internationale jubileumcongres bij van de Hotelschool Den Haag in het Kurhaus te Scheveningen. Daarbij onthult de Koningin een plaquette ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de school. Het congres heeft als thema ”The art of the hospitality industry” en richt zich op de kunst van gastvrijheid, zowel vanuit historisch als toekomstig perspectief. Het congres is de eerste activiteit die in het kader van het jubileum wordt georganiseerd.