Staatssecretaris Wijn van Financiën onthulde dat donderdag in de Tweede Kamer. Hij maakte ook bekend dat met diverse personen en groeperingen in de loop der tijd afspraken zijn gemaakt die tegen de wet indruisen (contra legem). Concreet verhaalde hij van handelaren in oud ijzer bij wie gemeentelijke sociale diensten een klein percentage op de winst inhielden als belasting. Verder kregen diverse woonwagenkampen speciale, soepele regelingen aangeboden.

Bovendien presenteerde Wijn een hele lijst met terreinen die in de praktijk vrijplaats zijn geworden nadat de fiscus er zijn tanden op stuk had gebeten. Opnieuw gaat het daarbij om woonwagenkampen, maar ook om onder meer Hells Angels, schroothandelaren, eigenaren van illegale gokhallen, prostitutiebedrijven, coffeeshops en organisatoren van houseparty’s.

De Tweede Kamer toonde zich collectief zeer boos over de gegroeide praktijk, maar nam dit Wijn niet kwalijk. Wijn benadrukte niet op de hoogte te zijn geweest van de diverse regelingen en de interne richtlijn. Hij wil er ook zo snel mogelijk een einde aan maken. „Dit kan niet, hoort niet, mag niet en deugt niet.” Wel wees hij erop dat de regelingen zijn ontstaan in een periode met een „andere tijdgeest” waarin via een „wat minder harde aanpak” veel werd gedoogd om onrust te voorkomen.

Wijn is nog bezig in kaart te brengen hoeveel en welke illegale afspraken de Belastingdienst heeft gemaakt met „aso’s.” Hij zei niet te kunnen uitsluiten dat hij nog maar het topje van de ijsberg te pakken heeft. Waar mogelijk zal de belastingschuld alsnog worden geïnd, al maakt Wijn zich weinig illusies hierover. „Deze mensen bewaren geen schoenendozen met bonnetjes.” Tot herstel van de belastingmoraal gaat het roer echter drastisch om. „We zullen nu in alle gevallen gaan innen.”

De staatssecretaris kan daarbij rekenen op kamerbrede steun. Van links tot rechts lieten de partijen donderdag weten een einde te willen maken aan de zogenaamde belastingvrijstaatjes. Daarmee breekt de Kamer met een oude traditie. Het ongemoeid laten van groepen bij wie het zeer lastig is om belasting te innen, bestaat al veel langer dan de interne richtlijn en de afspraken die deze praktijk bekrachtigen. Al sinds de jaren zeventig weigert de politie op veel plaatsen mankracht voor dergelijke klussen in te zetten.

VVD-kamerlid Dézentjé-Hamming sprak donderdag van „fiscaal terrorisme” waarvoor de politiek niet mag buigen. Ook haar collega’s Bussemaker (PvdA), Vendrik (GroenLinks) en Gerkens (SP) riepen het kabinet ertoe op een einde te maken aan het gedoogbeleid en de belastingmoraal te herstellen. Van As (LPF) verwees naar de bijdrage die zijn fractievoorzitter Herben een dag eerder leverde aan het debat over financiële integriteit. Volgens hem bevestigen de onthullingen dat Nederland een fraudeland is.

Ook de kamerleden Slob (ChristenUnie) en Van der Vlies (SGP) verwezen naar het algemene debat over de financiële moraal. „Het schaamrood stijgt je naar de kaken als je ziet dat de overheid ook zelf bijdraagt aan het verval van de moraal”, aldus Slob. Van der Vlies: „Je houdt het toch niet voor mogelijk als je ziet wat er allemaal gebeurt. Als je die hele opsomming van vrijplaatsen hoort, denk je telkens weer: Ook dat nog? Ook dat nog?” Expliciet legde hij de vinger bij vrijplaatsen in de sfeer van bordelen, gokhallen en coffeeshops. CDA-kamerlid De Haan noemde de onthullingen van Wijn shockerend.