KABUL - De Afghaanse interim-regering heeft zaterdag 320 Taliban-strijders vrijgelaten. Premier Hamid Karzai zond de gevangenen tijdens een plechtigheid voor het presidentiële paleis in Kabul heen met de vermaning om in plaats van wapens te gebruiken, te werken en geld te verdienen.„Ik vraag jullie je land te dienen. Ga, ga, vaarwel”, zei Karzai. Iedere vrijgelaten gevangene kreeg 500.000 Afghani (omgerekend 17 euro) mee, ofwel de helft van een gemiddeld maandloon voor een Afghaanse ambtenaar. Volgens Karzai ging het niet om fanatieke Taliban, maar om „onschuldige dienstplichtigen.”

De mannen droegen allen burgerkleding en de meesten zagen eruit als arme sloebers. Het merendeel was blijkens het accent waarmee zij spraken afkomstig uit de omgeving van Kandahar, het spirituele centrum van de Taliban. Karzai zei niet hoeveel Taliban nog gevangen worden gehouden, maar beloofde dat iedereen die geen bevelsfunctie had zal worden vrijgelaten.

De vroegere minister van Buitenlandse Zaken van het Taliban-bewind, mullah Wakil Ahmed Muttawakil, heeft zich vrijdag aan de Afghaanse autoriteiten in Kandahar overgegeven. Hij wordt door Amerikaanse militairen verhoord op het vliegveld van Kandahar. De Amerikanen hopen informatie los te krijgen over de verblijfplaats van Taliban-leider mullah Mohammed Omar en Osama bin Laden, de leider van het al-Qaida-terreurnetwerk.

Muttawakil gold als gematigd binnen het Taliban-bewind, maar de woordvoerder van het nieuwe Afghaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, Omar Samad, zei dat hij voor een Amerikaans, Afghaans of internationaal tribunaal terecht zal moeten staan om verantwoording af te leggen voor terroristische activiteiten en schendingen van mensenrechten. Samad zei dat de Taliban niet alleen misdaden tegen de menselijkheid hebben begaan, maar ook culturele misdaden, zoals vernieling van kunstvoorwerpen.

Afghaanse vluchtelingen in Pakistan hebben gisteren melding gemaakt van de aanhouding van een prominente Taliban-commandant, mullah Siddiqullah. De eenbenige Siddiqullah zou vrijdag door Pakistaanse veiligheidsagenten zijn ingerekend in het vluchtelingenkamp Harkat bij Peshawar, waarheen hij volgens andere kampbewoners al voordat de Amerikaanse bombardementen op 7 oktober begonnen met zijn gezin was uitgeweken. De Pakistaanse autoriteiten hebben de arrestatie van Siddiqullah tot nog toe niet bevestigd.

De gouverneur van Kandahar, Gul Agha, heeft zaterdag gezegd dat Amerikaanse strijdkrachten bij operaties in de provincie een escorte krijgen van Afghanen. Zo moeten vergissingen als op 23 januari, toen Amerikaanse commando’s bij een actie ten noorden van Kabul onschuldige mensen hebben gedood en de verkeerde gevangen hebben genomen, worden voorkomen.

Agha zei voorts dat in Kandahar en omgeving 50.000 wapens zijn ingezameld in een campagne om strijders in het gebied te ontwapenen en de situatie te stabiliseren.

Ook in het noorden van Afghanistan worden stappen ondernomen om stabiliteit te brengen. De leiders van de belangrijkste milities in het gebied hebben afgesproken om rond de stad Mazar-e-Sharif een „veiligheidsgordel” te leggen met controleposten, waar mensen die de stad willen bezoeken hun wapens moeten afgeven. Bij vertrek kunnen de wapens weer worden opgehaald. Alleen de politie mag in Mazar-e-Sharif wapens dragen.

Bij de zuidelijke stad Gardez, waar onlangs de hevigste gevechten hebben gewoed sinds de val van de Taliban, duren de spanningen voort. Zondag verklaarde krijgsheer Bacha Khan met 6000 soldaten klaar te staan om de strijd aan te gaan met de soldaten van de lokale raad of shura, die zich verzet tegen zijn benoeming tot gouverneur van de omliggende provincie Paktia.

De shura beschouwt Khan als een corrupte, gewetenloze boef. Khan zegt op zijn beurt dat de shura „een al-Qaida-raad en een Taliban-raad” is.

De gevechten in Gardez, die in januari aan meer dan zestig mensen het leven kostten, eindigden in een staakt-het-vuren. De vertegenwoordigers van de twee partijen togen dit weekeinde naar Kabul om in overleg met de interim-regering een duurzamere oplossing te zoeken. Khan maakte na afloop echter duidelijk dat hij niet terug zal treden, ook al zou Karzai iemand anders tot gouverneur benoemen.

Iran heeft zondag de kantoren van de vroegere Afghaanse krijgsheer en premier Gulbuddin Hekmatyar gesloten, zo heeft een medewerker van Hekmatyar gezegd. Afgelopen woensdag heeft de Iraanse minister van Binnenlandse Zaken, Abdolvahed Mousavi Lari, gezegd dat Iran met Afghanistan over Hekmatyar in overleg is en overweegt hem het land uit te zetten.

De radicaal Hekmatyar woont al jaren in Teheran. Hij heeft verschillende kantoren in het land, vooral bij de Afghaanse grens. Hekmatyar had dinsdag nog gezegd fel tegen de Afghaanse interim-regering te zijn. „Ik heb veel georganiseerde strijdkrachten. Ze zijn bewapend en we staan met hen in contact”, zei hij toen.

De Afghaanse autoriteiten hebben een man aangehouden die bekend heeft dat hij betrokken was bij de moord op vier westerse journalisten op 19 november. De journalisten -Aziz Haidari en Harry Burton van Reuters, Maria Grazia Cutuli van de Italiaanse Corriere della Sera en Julio Fuentes van het Spaanse El Mundo- werden op de weg van Jalalabad naar Kabul uit hun auto’s gehaald en doodgeschoten.

De nieuwe Afghaanse machthebbers zetten intussen hun diplomatiek offensief voort. Interim-leider Karzai is zondag in de Verenigde Arabische Emiraten aangekomen. De Emiraten aan de Perzische Golf onderhouden nauwe betrekkingen met Afghanistan, dat ook een belangrijke handelspartner is. Samen met Pakistan en Saudi-Arabië waren de Verenigde Arabische Emiraten de enigen die het inmiddels verdreven Taliban-regime erkenden.

Zijn collega-minister van Defensie, Mohammed Fahim, is in Rusland. Hij zoekt militaire samenwerking met Moskou. Fahim zei dat een dergelijke coöperatie uit economisch oogpunt voor beide partijen voordelig is, omdat bijna al het militaire materieel in Afghanistan van Russische afkomst is. Daarnaast zijn veel Afghaanse militairen opgeleid in Rusland.