VVD en PvdA mogen elkaar beurtelings jennen, irriteren en choqueren, althans; in de media. Zodra er gedebatteerd moet worden in de Tweede Kamer blijkt het speelkwartier afgelopen en verzekeren de woordvoerders van de twee partijen om het hardst dat beiden zich kunnen scharen achter een gesloten akkoord.

Het Kamerdebat van gisteren vormde op dat patroon geen uitzondering; het gekissebis in de media dat eraan voorafging evenmin. „Geen sociale huur­woning meer voor asielzoekers”, eiste VVD-Kamerlid Van der Linde op 2 september in het AD. Gevolg: ontzetting bij de PvdA. Vorige week drong de PvdA juist aan op 100.000 tijdelijke woningen. Gevolg: verbijstering bij de VVD.

Na overlegrondes met burgemeesters, provincies en het COA schoof de coalitietop alle losse flodders maandag in elkaar tot een plan dat in elk geval coherent genoeg is om mee aan de slag te gaan. Gemeenten nemen voor de duur van maximaal zes maanden 10.000 asielzoekers met een tijdelijke verblijfsvergunning over uit de azc’s en zoeken naar tijdelijke huisvesting.

Sober noodregime

Deze vluchtelingen blijven in finan­cieel opzicht vallen onder het sobere noodregime. Ze krijgen dus geen bijstand, maar moeten blijven rondkomen van de zak- en kleedgeldregeling van 57 euro per week.

Intussentijd worden er prefabwoningen uit de grond gestampt, waarin gemeenten de vluchtelingen met een tijdelijke status straks kunnen huisvesten; indien mogelijk „met vier mannen in één woning.” Gemeenten dragen zorg voor een collectieve zorg­verzekering en houden premie- en huurkosten in op de bijstandsuitkering. „Daardoor gaat de netto-uitkering omlaag tot 200 à 250 euro per maand”, rekende een opmerkelijk ontspannen debatterende PvdA-leider Samsom de Kamer gisteren voor.

Hij voegde eraan toe dat de vluchteling verder niet in zijn sociale zekerheden wordt aangetast en corrigeerde daarmee VVD-leider Zijlstra, die afgelopen weekeinde juist alles op alles zette om dat beeld wel op te roepen. Toen de VVD-leider gisteren niet voornemens bleek de terechtzetting te betwisten, was de angel meteen uit het debat.

Spraakanalyse

Het maakte de weg vrij voor de oppositiefracties om zich op hun beurt te profileren met klinkende plannen. Vrijwel Kamerbreed werd het kabinet aangemoedigd om in EU-verband te blijven pleiten voor het verbeteren van de opvang in de regio en het beter scheiden van vluchtelingen en arbeidsmigranten aan de buitengrenzen. D66 stelde voor asielzoekers meteen na aankomst te onderwerpen aan een spraakanalyse om eventuele leugens over het land van herkomst snel te kunnen ontzenuwen.

De SGP wil dat het kabinet nagaat of vijf jaar inderdaad de maximale tijdelijke verblijfsduur kan zijn voordat een verblijfsvergunning permanent wordt, of dat iemand ook na vijf jaar nog kan worden uitgezet als zijn thuisland weer veilig is. Het CDA wil dat de controles langs de grens met Duitsland worden geïntensiveerd.

Ook Zijlstra mocht nog een keer aan het rekenen slaan. Hij handhaafde zijn uitspraak dat de groep asielzoekers die Nederland jaarlijks dreigt binnen te krijgen zo groot is als de stad Utrecht. „Als je er 13.000 per maand binnen­krijgt en je vermenigvuldigt dat aantal vervolgens met twaalf, en dat totale aantal weer met drie of vier vanwege de gezinshereniging, dan klopt dat gewoon.”

Demoniseren

Een opnieuw kundig debatterende premier Rutte constateerde „brede steun” voor zijn kabinetsbeleid. Hij stelde zich opnieuw op als pragmaticus die de opvang van vluchtelingen sober en doelmatig wil managen, zonder ideologische bijbedoelingen. „Laten we het woord sober niet te veel demoniseren. Daarmee demoniseren wij de hele gedachtenis aan Drees ook wat. Dus daar ben ik tegen”, grapte hij aan het eind van het debat.

Staatssecretaris Dijkhoff van Veiligheid en Justitie wimpelde vragen over de zorgen om de komst van vluchtelingen in een Joodse wijk in Amstelveen af. „Het lokale bestuur kiest zijn eigen vormen van overleg”, reageerde hij op SGP-leider Van der Staaij, die informeerde of de Joodse gemeenschap vooraf over deze komst was geïnformeerd.

Kamervoorzitter Van Miltenburg riep Kamerleden op elkaar niet met scheldwoorden te bestoken. Zij greep in toen Wilders D66-leider Pechtold „een dikke nul” noemde. CDA en GroenLinks vonden de PVV en Wilders op hun beurt een „nepfractie en een nepdemocraat.”