Vorige week kwam het nieuwsagentschap al-Ahd met het bericht dat de 79-jarige Saudische vorst Salman met spoed was opgenomen op de intensive care van een ziekenhuis in Riyad. Er werd afgezien van plannen om de koning voor verdere medische behandeling naar de VS te vervoeren omdat de toestand van de koning dit niet toestond.

De Britse krant The Guardian publiceerde vorige maand twee brieven die door een lid van de Saudische koninklijke familie waren geschreven en die druk circuleerden binnen Saudi-Arabië. In deze brieven werd opgeroepen tot een paleiscoup „omdat koning Salman niet langer in een stabiele toestand verkeert. In werkelijkheid regeert zijn zoon Mohammed bin Salman het land.”

Volgens de briefschrijver kon zijn plan rekenen op steun onder tribale leiders, „die zeggen dat wij dit moeten doen om te voorkomen dat het land een ramp tegemoet gaat.” Dit leek te wijzen op grote onenigheid binnen de Saudische koninklijke familie over de koers die het land vaart. Er heeft zich een aantal onweerswolken boven het land samengepakt.

Allereerst zijn er de twee desastreuze incidenten kort na elkaar in Mekka. Hier viel eerst een hijskraan om, wat de dood van ruim honderd pelgrims veroorzaakte. Vervolgens was er de tragedie tijdens de hadj (bedevaart), waar pelgrims elkaar letterlijk vertrapten. De wijze waarop de Saudische autoriteiten hiermee omgingen leidde tot ongekende kritiek in de islamitische wereld.

De vraag werd gesteld of het Saudische koninkrijk eigenlijk wel capabel was om de jaarlijkse bedevaart te organiseren. Dit was buitengewoon verontrustend voor de Saudische koninklijke familie, die haar legitimiteit in belangrijke mate baseert op het feit dat de Saudische vorst de beschermheer van de twee heilige steden is.

Bij de tragedie rond de hadj kwamen in elk geval 464 Iraanse pelgrims om het leven. Het regime in Teheran maakte hier onmiddellijk dankbaar gebruik van om Saudi-Arabië frontaal aan te vallen. 
Ayatollah Khamenei dreigde 
met een „gewelddadige reactie.”

In de eerder genoemde brieven werd de zoon van de Saudische koning, Mohammed bin Salman, de feitelijke heerser van Saudi-Arabië genoemd. Deze Mohammed bekleedt onder meer de positie van minister van Defensie en in die hoedanigheid is hij direct verantwoordelijk voor de oorlog in buurland Jemen. Deze oorlog blijkt desastreus te verlopen zonder dat er een einde in zicht is.

De oorlog in Jemen is tevens een kostbare aangelegenheid, en dit komt op een moment dat de olie-inkomsten van het land tanende zijn. De begroting voor 2015 was gebaseerd op de veronderstelling dat een vat olie 90 dollar zou kosten. De olieprijs schommelt echter al geruime tijd rond de 50 dollar.

Hierbij komt nog de Russische militaire interventie in Syrië die de Saudiërs nerveus maakt. De stabiliteit van het koninkrijk berustte in belangrijke mate op de wetenschap dat de VS garant stonden voor de veiligheid in het Midden-Oosten. De Russisch-Iraanse as die nu zichbaar wordt in Syrië, bewees in Saudische ogen dat 
Washington bezig is zich geleidelijk terug te trekken uit de Arabische wereld. Dat baande de weg voor een toekomstige Russisch-Iraanse hegemonie in de regio.

Bondgenoten van het Westen zoals Saudi-Arabië voelen zich in de steek gelaten en worden gedwongen andere strategieën te ontwikkelen voor deze nieuwe situatie.