De helft van de familie van Van Heijningen werd door de vliegramp op 17 juli vorig jaar weggerukt. Robbert verloor zijn jongere broer Erik van Heijningen (54), diens vrouw Tina (49) en zoon Zeger (17).

Robbert was dinsdagmorgen in Den Haag bij de presentatie van het eindrapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid.

Hoe was die bijeenkomst?

,De video-animatie was heftig en zwaar. Emotioneel. Ik merkte dat alle nabestaanden reageerden in de trant van: Tjonge, dit is heel indringend. Je vloog als het ware mee met vlucht MH17 en zag hoe de raket voor het vliegtuig ontplofte. Ik was blij dat ik tijdens de presentatie op een stoel zat, ik kreeg slappe knieën. Voorzitter Tjibbe Joustra had een duidelijk verhaal. Toch kwam hij niet clean over, hij toonde ook emotie.”

Wat is voor u de opvallendste conclusie van het eindrapport?

,Dat Oekraïne al voor 14 juli 2014 zijn luchtruim had moeten sluiten boven het strijdgebied. Ik vind dat een schokkende conclusie. Er zullen nu wel allerlei claims bij Oekraïne gelegd worden. Dat zal de afhandeling van de ramp vertragen.

Staten beoordelen tot nu veiligheidsvraagstukken door een militaire bril en niet door een burgerluchtvaartbril. Maar landen en vliegtuigmaatschappijen moeten ook veiligheidskwesties door die burgerluchtvaartbril bekijken.

Dat ná de MH17-ramp vliegtuigen toch zijn blijven vliegen boven oorlogsgebieden, zoals Syrië en Irak, vind ik ernstig. Malaysia Airlines vloog kort na de MH17-ramp boven Syrië, met vlucht MH19, heb ik begrepen. Kennelijk moet er nóg een burgervliegtuig boven een oorlogsgebied worden neergehaald, voordat vliegmaatschappijen beseffen dat ze niet over dergelijk gebied mogen vliegen.”

Dat het toestel met een Buk-raket is neergehaald, had ik al wel verwacht. Ik denk dat de pro-Russische separatisten die raket hebben afgeschoten.

Ik ben blij met de conclusie van de raad dat het vrijwel zeker is dat de passagiers na de raketinslag niet meer bij bewustzijn waren. Er was enorme mist in het vliegtuig, de passagiers waren gedesoriënteerd. Er vlogen allerlei vliegtuigonderdelen rond. De passagier die een zuurstofmasker bij zich had, zoals toenmalig minister Timmermans van Buitenlandse Zaken eerder zei, heeft dit mogelijk in een reflex tot zich genomen.”

Kunt u na de presentatie van het MH17-rapport het boek sluiten?

,Ik vind het rapport zeker een mijlpaal. Ik merk ook dat littekens weer opengaan. Voor mij is duidelijk dat de Russen en de pro-Russische separatisten betrokken zijn bij de aanslag. Ik hoop dat de Russen ooit hun betrokkenheid erkennen. Net zoals de Amerikanen onlangs erkenden dat ze in de Afghaanse provincie Kunduz per ongeluk een hospitaal met daarin medewerkers van Artsen zonder Grenzen bombardeerden. Ik vrees dat de echte verantwoordelijkheden voor de aanslag met de Buk-raket niet berecht worden. Je krijgt ze niet te pakken. Ze leven niet meer óf ze zitten ergens verborgen. Ik hoop dat het rapport niet leidt tot meer onverdraagzaamheid. Kort na de ramp waren er berichten dat de lokale bewoners in het oosten van Oekraïne slordig omgingen met bijvoorbeeld bezittingen van de slachtoffers van de crash. Kamerlid Bontes wilde militairen naar het rampgebied sturen. Nu is voor mij duidelijk dat de bewoners in het gebied zich netjes hebben gedragen. Daar ben ik blij om.”