Muziek

Moderne improvisaties bij Psalm 22 en 150 in Nicolaikerk Utrecht

In de Nicolaikerk in Utrecht vindt zaterdagmiddag 10 oktober (aanvang 14.30 uur) de twaalfde en laatste opname van het PsalmenProject plaats. Alle 150 psalmen zijn dan in zeven jaar tijd ritmisch opgenomen, begeleid door tien organisten in twaalf kerken.

9 October 2015 16:23Gewijzigd op 15 November 2020 22:26
Het orgel in de Nicolaikerk in Utrecht. Beeld Sjaak Verboom
Het orgel in de Nicolaikerk in Utrecht. Beeld Sjaak Verboom

Organist Gerben Mourik was in 2008 een van de initiatiefnemers van het project. Hij speelde destijds de eerste opname in de Grote Kerk in Dordrecht. Vanmiddag sluit hij het project ook af.

Een van de doelstellingen was het ritmisch zingen te promoten, zegt Mourik. „Daarbij kozen we ervoor te zingen uit zowel de oude als de nieuwe berijming, hoewel we ons ervan bewust waren dat de oude berijming niet primair ritmisch bedoeld is.” Organisten konden zelf kiezen. „Sommigen kozen alleen oude berijming, zoals Paul Kieviet. Peter Sneep nam alleen psalmen uit de nieuwe berijming. Meestal was het een mix.” Was de nieuwe berijming voor mensen uit behoudende kring geen drempel? Mourik: „Een paar mensen reageerden. Maar bij Sietze de Vries in Groningen, waar ook uit de nieuwe berijming werd gezongen, waren veel gergemmers, die ik niet heb gehoord.”

Hoe waren de bezoekersaantallen? „Massale samenzang met 1500 man zoals soms bij Pieter Heykoop voorkomt, hebben we niet gehad. In Dordt waren er 190, in Groningen 230. De ondergrens was 80 à 90. Gaandeweg zijn we de samenzang gaan dirigeren, waarbij de mensen staande zongen. Dat scheelt aanzienlijk. In een gewone dorpskerk als in Epe kun je overigens prima met 120 mensen zingen.”

Een doel was ook om de improvisatiekunst vast te leggen. Dat is zeker gehaald, zegt Mourik. „Er gebeuren mooie dingen op de cd’s. Wel komen bepaalde stijlen veel voor, zoals die van Krebs, terwijl het idioom van Händel of Mozart eigenlijk niet is gebruikt, net zomin als de oudere stijl van Van Noordt. Ook Reger-achtige improvisaties staan niet veel op de cd’s. In de Nicolai wil ik die stijlen terug laten komen. Daarnaast ga ik wat modernere dingen doen. Bijvoorbeeld bij Psalm 22 en 150 kan dat heel goed.”

Qua orgels overheerst in de serie het 19e-eeuwse type, zegt Mourik. „De instrumenten van Kam, Van Dam of Witte zijn ook de orgels waar je lekker bij kunt zingen. Maar het is jammer dat er bijvoorbeeld geen instrumenten als in de Nieuwe Kerk in Amsterdam of de Laurenskerk in Alkmaar voorkomen.”

Eigenlijk had hij vandaag in de Bavo in Haarlem af willen sluiten, maar de kerk kon ’s middags niet gesloten worden voor publiek. Het werd de Nicolaikerk met het neobarokke Marcussenorgel. „Ik ken het vrij goed. Het is een uitdagend instrument, als je rekening houdt met de beperkingen. Het is leuk om toch nog een tweede orgel uit de 20e eeuw in de serie te hebben.” Met hoeveel zangers is de middag geslaagd? „Ik gok op 150 à 200 mensen. Dat is prima. Je kunt in de Nicolaikerk mooi onder het orgel zitten en richting het koor zingen. Dat stimuleert. Arjen J. A. Uitbeijerse dirigeert de samenzang. Dat gaat vast mooi worden.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer