„We hebben echt een luxe­probleem”, zucht Patty Hamerslag. Ze is voorzitster van de SP in Den Bosch en zodoende betrokken bij de SP-debatavond. Twee kandidaat-voorzitters stellen zich voor: SP-gemeenteraadslid en FNV-vakbondsman Ron Meyer uit Heerlen en SP-Tweede Kamerlid Sharon Gesthuizen.

Meyer is ruim op tijd. Liefde­vol duwt hij zijn moeder in haar rolstoel de drempel van de Verkade­fabriek over. Een tiental fans volgt hem op de voet. Gesthuizen is te laat en komt alleen. „Ik ken hen beiden en weet waar ze voor staan”, verzekert Hamerslag. „Natuurlijk hebben ze een verschillend profiel, maar over de partij denken ze hetzelfde: de SP probeert de zwakken in de samenleving te verenigen en hen aan te sporen tot actie, zodat er naar hen geluisterd wordt.”

Zo ontspannen als Hamerslag volgt niet elke SP’er de kandidatenstrijd. In een ijzig opinieartikel in de Volkskrant stak Karl-Ernst Lutterkort, voorzitter en gemeenteraadslid van de SP in Gorinchem, donderdag een tirade af tegen Jan Marijnissen, die de SP de afgelopen 27 jaar autoritair en dictatoriaal zou hebben geleid. En ja, zo herhaalt Gesthuizen in Den Bosch, de leiderschapscultuur in de SP op de schop nemen; dát is nu precies de reden waarom zij zich kandidaat heeft gesteld.

In de SP die het Kamerlid voor staat, staat het iedereen vrij om zijn mening te geven; niet alleen degenen die een lange carrière hebben doorlopen in de partij. Lokale afdelingen mogen autonomer opereren ten opzichte van de partijtop en behalve over armoede en ongelijkheid moet het ook gaan over mkb’ers, acquisitiefraude, milieu en internationale solidariteit. Regelmatig oogst ze applaus.

Meyer wil van de SP’ers „brullende leeuwen” maken die in Den Haag worden gehoord. In Heerlen, waar hij SP-fractievoorzitter is, pompt het college miljoenen extra in de thuiszorg. „Weet u waarom elke partij daar voor is, inclusief de VVD? Omdat ze anders half Heerlen over zich heen krijgen”, roept hij in de zaal. Met gebalde vuist schetst hij de Heerlense machtsverhoudingen: „De SP 11 zetels, de VVD 2. En zo wil ik het in heel Nederland.”

De Heerlense SP-wethouder Van Zutphen, op een van de voorste rijen, doet de lakmoesproef. Hoe komt het dat de SP de afgelopen jaren niet ruziënd uit elkaar viel? wil hij van beide kandidaten weten. Én, als je zoals Gesthuizen vindt dat een partijbestuur de leden eigenlijk geen stemadviezen zou mogen geven, riskeer je dan niet dat de SP een ”roept-u-maar-clubje” wordt?

Gretig kopt Meyer de voorzet in. „Als de leden de partij­democratie ter discussie willen stellen, hoor je dat als kandidaat-voorzitter te omarmen, maar wel in de goede volgorde”, houdt hij Gesthuizen voor. Zijn boodschap is helder: de partijdemocratie tot inzet van een kandidatenstrijd maken, is unfair. Op het SP-congres van 28 november mogen de SP-afgevaardigden –eentje per 500 leden – hun voorzitter kiezen en hun overige wensen kenbaar maken. Wacht die af en ga er dan mee aan de slag, pepert hij Gesthuizen in.

Dan herhaalt hij zijn belangrijkste punt: de SP moet niet zeuren over partijregeltjes, maar bondgenootschappen smeden. Met vakbonden, met actiegroepen, met iedereen die wil meestrijden voor een socialer Nederland. Een gebalde vuist; die krijgen de neoliberalen nooit kapot.

„Ja, ik vind Ron en Sharon nog steeds geweldig”, verzekert Patty Hamerslag na afloop. „Maar Ron komt wel natuurlijker over. Ik denk dat wat hij zei over de partijdemocratie het verstandigst is.”

Ook Jos Swartjes uit Beuningen, SP-lid van het eerste uur, klapt voor beide kandidaten. Maar als hij na middernacht thuis is, stuurt hij voor het slapen gaan nog gauw een Twitterbericht door van de echtgenote van scheidend voorzitter Marijnissen, Mari-Anne: „Prima debat voorzitterskandidaten SP. Duidelijk waarom Ron wordt voorgedragen door partijbestuur. De beste keus.”