In Gouda bezonnen studenten uit de Gereformeerde Gemeenten zich vrijdagavond en zaterdagmorgen op de betekenis van Augustinus. Agteresch, student aan de Theologische School van de Gereformeerde Gemeenten, sprak vrijdagavond over ”Augustinus voor het hart”.

Aan de hand van de autobiografische ”Belijdenissen” van de kerkvader schetste de voormalig medisch specialist een beeld van Augustinus’ studententijd. Bij de studie van de klassieke literatuur lag de nadruk op schoonheidsbeleving en levensgenieting, waarbij „schanddaden niet als schanddaden worden beschouwd”, zo schrijft Augustinus. Voor zijn studie welsprekendheid verhuisde Augustinus naar de wereldstad Carthago. Daar „rumoerden, als een kokende ketel, de onterende liefdes.”

Er is „niet veel fantasie” nodig om de lijn te trekken naar onze tijd, aldus Agteresch. „Denk alleen maar aan de moderne literatuur, horrorfilms, computer- en mobielgebruik met laagdrempelige toegang tot pornografie, de manier van presenteren op de sociale media, de zucht naar carrière, geldbesteding en een losbandig uitgaansleven met muziek en drank.” Hooguit gebruikt de satan nu „moderne en vaak subtielere middelen.”

In zijn studententijd zoekt Augustinus hartstochtelijk naar waarheid en geluk. Uiteindelijk vindt hij die in de Bijbel. „Toen Gods Woord kracht ging doen, was het gebeurd met deze gevierde man, die zijn studie zo succesvol doorlopen had.”

Agteresch ging uitgebreid in op de bekering van de kerkvader. Hij deed dit aan de hand van de manier waarop de puriteinse theoloog John Owen Augustinus’ beschrijving in zijn ”Belijdenissen” analyseerde. Volgens Owen heeft niemand het werk van de Heilige Geest in het mensenhart zo gevoelig en nauwkeurig beschreven als Augustinus. Agteresch geeft wel een waarschuwing bij deze „tijdbalk van de bekering”: „Trek hier niet de conclusie uit dat dit een bekeringsschema is!”

Augustinus werd geboren met de aangeboren verdorvenheid die ieder mens heeft. Deze erfzonde komt in zijn leven tot uiting in de zonden die hij daadwerkelijk doet. Bij het ouder worden nemen de begeerlijkheid en verzoekingen toe. De Heere geeft echter ook waarschuwingen, waardoor het geweten ontwaakt. Na een terugval werkt de Heilige Geest door met overtuigingen in het verstand en het gevoel. De middelen die Hij hiervoor gebruikt zijn het Woord van God en het gezelschap van christenen.

Filosofie

Vóór de beslissende doorbraak ontstaat in het leven van Augustinus een „zielsverscheurende strijd tussen zijn verdorvenheden en overtuigingen.” Hij zoekt zijn geluk in verschillende filosofische stromingen. Uiteindelijk vindt zijn ziel in de weg van verbrokenheid en schuldbelijden, rust in Jezus Christus. De bekende woorden ”Neem en lees!” brengen hem bij de woorden uit Romeinen 13:13-14, die een „licht van zekerheid” in zijn hart brengen, zoals de kerkvader zelf zegt.

De gereformeerde gezindte kan vooral veel leren van de manier waarop Augustinus „de leer van vrije genade” verdedigde tegen Pelagius, vindt Agteresch. Dezelfde oude ketterijen duiken vandaag op in „een nieuwe jas.” Hij waarschuwde de studenten voor het semipelagianisme, dat aan God en mens een gezamenlijke plaats toekent in het heilsproces. Hij wees daarbij onder andere op de evangelische beweging. „Waak voor de subtiele leer van het semipelagianisme!”

De student aan de Theologische School deed daarom een oproep om juist in de studententijd zich te verdiepen in de geschriften uit de Nadere Reformatie, de Reformatie en Augustinus „waarin de kernbegrippen ”vrije genade” en ”eeuwige verkiezing” zo helder verwoord zijn.”

Intelligente zoeker

Voor christelijke studenten is het leven van deze „intelligente zoeker” zowel een waarschuwing als een voorbeeld, aldus Agteresch. „Ook jij zult het geluk buiten de Bijbel nooit vinden.” In de woorden van de kerkvader zelf: „Ongelukkig immers is de mens die alle wereldlijke dingen weet, maar van U niet weet. Gelukkig echter degene die weet van U, ook al weet hij niet van die dingen.”