Slob deed dat kort nadat premier Rutte hem had verzekerd dat er bij de financiële beschouwingen van eind september in principe best ruimte is om aan enkele wensen van de oppositie tegemoet te komen. Maar, zo luidde het curieuze antwoord van de premier, „we moeten wel draagvlak creëren. Vroeger zouden we dat in een zaaltje hebben gedaan, maar ik krijg de heer Buma met geen stok dat zaaltje in.”

Dat was het moment waarop Slob zich demonstratief omdraaide richting de CDA-voorman en zei: „Oh? Blijkbaar is de heer Buma voor het kabinet nu een soort ijkpunt geworden. Als de minister-president een voorstel hoort, gaat hij eerst langs bij het CDA en vraagt: Wat vinden jullie ervan? Oké, dan vraag ook ik het maar meteen aan hemzelf: Meneer Buma, vindt u dat wij iets moeten doen voor chronisch zieken en gehandicapten?”

Kamervoorzitter Van Miltenburg vond het geen leuk grapje en vermaande Slob zich weer netjes tot de premier te richten. Wat deze, als gouvernementeel ingesteld politicus, natuurlijk deed.

Maar… het punt was wel gemaakt. Slob raakte met deze actie het hart van het debat. Want als aan het Binnenhof één ding steeds meer duidelijk wordt, is het dat krachtsverhoudingen veranderd zijn en panelen schuiven. Speelde tot aan de Statenverkiezingen van maart het trio D66, ChristenUnie en SGP een cruciale rol bij het vormgeven van het kabinetsbeleid, daarna verloor dit drietal gedogers in één klap zijn sleutelpositie. Hun zetels in de Senaat waren vanaf dat moment niet meer toereikend om Rutte en de zijnen ”aan de overkant” aan een meerderheid te helpen. Wat hen –als collectief– prompt overbodig maakte.

Men name een van de drie, te weten D66, leek daar voor de zomer bepaald niet over te treuren. Met de coalitie praten over een nieuw belastingplan en lastenverlichtingen? Pechtold was er snel klaar mee: bij een plan dat zo weinig echte hervormingen bevatte, haakte híj af.

En bovendien, dachten de democraten, zou het ook in electoraal opzicht niet precies het juiste moment zijn om zich uit de verstikkende omhelzing van Rutte en Samsom los te maken? Wie weet hoe snel er weer verkiezingen zouden zijn! In dat geval leek het maar beter als een beleid van pijnlijke bezuinigingen niet te zeer aan hen kleefde.

Van deze keuze van voor de zomer zou Pechtold nú best eens spijt kunnen hebben. Zeker, ook deze week schitterde de D66-leider tijdens de algemene beschouwingen weer door zijn retorisch talent. Maar toch… Oogde hij bij tijd en wijle niet óók wat bedrukt, geïrriteerd en gefrustreerd, omdat híj op premier Rutte totaal geen vat kreeg, terwijl tussen het kabinet en het CDA wel enige chemie leek te ontstaan?

Het zal toch niet waar zijn, heeft Pechtold deze week wellicht gedacht, dat ik de coalitie te vroeg heb losgelaten en dat die akelige Buma, precies op het juiste moment, nu de economie aantrekt en de kiezer verwend kan worden met douceurtjes, insteekt bij Rutte en Samsom? En dit drietal, aangevuld met ChristenUnie en SGP, innig gearmd en gestaag stijgend in de peilingen, richting de stembus kuiert?

Het zou zomaar een juiste analyse kunnen zijn van wat er gebeurd is en gaande is. Pechtold en Buma hebben stuivertje gewisseld. Nee, niet zodanig dat nu een nieuwe C3 is ontstaan die, net als de eerdere C3, in achterkamertjes begrotingen in elkaar zet. Zo’n draai van 180 graden kan Buma, die steeds gezegd heeft alleen in het openbaar politiek te willen bedrijven, niet maken. Maar in Kamerdebatten nauw samenwerken en –met als drukmiddel zeventien kostbare Senaatszetels– de coalitie tot aanpassingen van haar beleid dwingen, behoort zeker tot de mogelijkheden.