Nieuwe tentoonstelling: Zeven maanden was Dordrecht in de ban van synode
Bijna zeven maanden was Dordrecht in de jaren 1618 en 1619 in de ban van de Nationale Synode die hier plaatshad. Kloosters werden ingericht als hotel, toeristen stroomden toe. Het betrof dan ook een „gebeurtenis van internationaal belang, een Europese topontmoeting.”
In de Dordtse Grote Kerk ging donderdagmiddag een nieuwe tentoonstelling over ”1618-1619” van start. Deze verving de vorige, die, aldus coördinator Kees van der Waal, aan vernieuwing toe was. De expositie kwam tot stand in samenwerking met het Dordrechts Museum.
Heel groot is de nieuwe tentoonstelling, in enkele kapellen van de kerk, niet. „Bewust is gekozen voor een helder, compact verhaal”, zei algemeen directeur Peter Schoon van het museum bij de opening. „En u kunt verder kijken in Het Hof van Nederland, waar eveneens een expositie over de synode is ingericht.”
Belangstellenden zullen de komende jaren ook nog „veel over de synode gaan horen”, gaf Schoon aan. „In 2018 vieren we 400 jaar synode. De stad zal dan opnieuw in het teken staan van de Synode van Dordrecht.”
Dat kan ook geen kwaad, wat Van der Waal van de Grote Kerk betreft. „Dordrecht wordt nog steeds verguisd.”
Openingsdienst
Op 13 november 1618 werd in de Grote Kerk de openingsdienst voor de Nationale Synode gehouden. Deze „Europese topontmoeting” was uitgeschreven door de Staten-Generaal in Den Haag, zo vermeldt een informatiebord. „De vergadering moest een einde maken aan een slepend politiek en religieus conflict in de Republiek.”
Waar ging dat over? Over „de leer van de predestinatie of uitverkiezing. Al vóór Hij de aarde schiep heeft God bedacht wie uitverkoren zijn om in de hemel te komen en wie niet. Maar hoe? Houdt God rekening met de keuzes van mensen tijdens hun leven op aarde? Aan de ene kant staan de remonstranten. Zij menen dat God de mensen verkiest van wie Hij voorziet dat ze zullen gaan geloven. De contraremonstranten zien het geloof als effect van de uitverkiezing. Zij zijn preciezer in de leer.”
Kloveniersdoelen
Blikvanger is de grote maquette van de Kloveniersdoelen waar de synode haar vergaderingen hield. In het midden de remonstranten. „Al tijdens de 57e zitting stuurt voorzitter Bogerman hen eruit met de woorden: „Gij wordt weggezonden. Gaat heen.””
De diverse sprekers kwamen donderdag woorden tekort om het belang van de synode te onderstrepen. Schoon van het Dordrechts Museum sprak van „een van belangrijkste gebeurtenissen in de 800-jarige stadsgeschiedenis – die we in 2020 zullen vieren.”
De synode vormde echter ook een „mijlpaal in de geschiedenis van Nederland én die van de democratie”, zei prof. dr. James Kennedy, eerste voorzitter van het Reformatie Instituut Dordrecht. „Als het gaat om plekken in de zeventiende eeuw waar een beetje democratie was, moet je niet kijken naar de politiek, maar naar de kerk.”
