Op 29 januari kreeg Israël de ontvoerde kolonel Tannenbaum en de stoffelijke overschotten van 3 Israëlische soldaten terug in ruil voor 436 gevangenen en de stoffelijke overschotten van 59 Libanezen. De deal was in Israël omstreden vanwege de buitenproportionele verhoudingen. Vorige week rees de verdenking dat premier Ariël Sharon door verkeerde motieven werd gedreven.

De centrale vraag die de Israëlische media de afgelopen dagen stelden, is hoe Elhanan Tannenbaum toegang kon krijgen tot topgeheimen in het leger terwijl hij verslaafd was aan het gokken, failliet was verklaard en goed bevriend was met een van de topcriminelen in het land, de Arabische drugshandelaar Keis Obeid. De conclusie die diverse media trokken, is dat de veiligheidsdienst heeft zitten slapen.

Aan Tannenbaums toewijding aan het militaire apparaat mankeerde niets. Hij combineerde zijn studie economie met dienst in het leger. Toen hij het leger verliet, ging hij het zakenleven in. Daar had hij weinig geluk: de ene na de andere onderneming waaraan hij zich verbond, liep op de klippen. Zo ook het Palestijnse casino in Jericho, waar goklustige Israëliërs in de dagen voor de intifada heengingen.

De failliete Tannenbaum besloot een beroepscarrière in het leger te beginnen. Maar, zo schreef het blad Ma’ariv vorige week, hij werd tegengehouden door brigadegeneraal Shuksa Dorfman. Hij liet zich niet uit het veld slaan en slaagde erin de status te verkrijgen van reserveofficier tegen de voorwaarden van beroepsofficier. Hij kreeg de rang en het salaris van een kolonel. En in zijn functie had hij toegang tot belangrijke militaire geheimen. De meesten in het leger kenden hem onder de naam ”het genie”, vanwege de grote intelligentie die hij aan de dag gelegd zou hebben.

Tannenbaum kende, zo meldde de krant Ha’aretz vrijdag, de familie Obeid. Deze Arabische familie hield zich bezig met de import van drugs uit Libanon. De drugs werden verschaft door een van de grootste drugshandelaars in het Midden-Oosten, Mohammed Biro. In 1989 sloot Israël Biro op in de gevangenis, waar Keis Obeid hem op kwam zoeken.

In mei 2000 trok het Israëlische leger zich terug uit Zuid-Libanon. De familie Biro was bang dat Hezbollah hen als verraders zou bestempelen en achtte het van belang een goede beurt te maken bij de Hezbollah. De jongste telg in de familie, Qaid Biro, beloofde Keis Obeid een flinke som geld als hij ervoor zou zorgen dat een Israëliër in Hezbollah-gevangenschap zou raken. Keis Obeid dacht toen aan zijn connectie in het Israëlische leger.

Obeid vertelde de platzakke Tannenbaum dat hij snel een half miljoen dollar zou kunnen verdienen. Het enige wat hij hoefde te doen was naar te Dubai reizen om een aantal handelaars in verdovende middelen te adviseren hoe ze de drugs via containers de Israëlische havens binnen konden smokkelen. Tannenbaum ging graag op de deal in. Obeid zorgde voor een vervalst Venezolaans paspoort. De Israëlische ’zakenman’ reisde eerst naar Brussel en vervolgens via Frankfurt naar Dubai. Toen hij daar op het afgesproken adres arriveerde, werd hij -naar eigen zeggen- bewusteloos geslagen. Toen hij weer bij zijn positieven kwam zat hij in Libanon.

Terwijl Tannenbaum daar zat, werkte Israël met Duitse bemiddeling een overeenkomst uit met Hezbollah. Sharon dramde de zaak door in het kabinet. De veiligheidsdienst -er blijkbaar in geïnteresseerd hem zo gauw mogelijk ’thuis’ te brengen- vertelde politici dat de Hezbollah hem al de nagels en tanden had uitgetrokken. Maar nadat Tannenbaum op 29 januari in Israël arriveerde, bleek zijn gebit intact. Hij vertelde bovendien dat de Hezbollah hem nooit fysiek had mishandeld en dat het eten bij de Hezbollah beter was dan op het Israëlische politiebureau.

Na een korte hereniging met familieleden begon de veiligheidsdienst met het verhoor van Tannenbaum. Zijn ondervragers geloofden hem aanvankelijk niet. De verdenking rees zelfs dat de door geldzorgen geplaagde Tannenbaum militaire geheimen verkocht zou hebben aan Hezbollah. Vorige week werd Tannenbaum aan de omstreden leugendetector verbonden. De ondervragers waren echter van mening dat de kolonel inderdaad geen spion was en geen staatsgeheimen had verklapt.

Vorige week onthulde het blad Ma’ariv dat Sharon in het verleden een belangrijke zakelijke relatie had met de schoonvader van Tannenbaum, de 89-jarige Shimon Cohen. De dochter van Cohen, Esther, is inmiddels van Tannenbaum gescheiden. Ma’ariv suggereerde dat Sharon kritische informatie aan de ministers onthield toen hij het besluit over de uitwisseling doordrukte.

Sharon zei daarop in televisie-interviews dat hij zich niet bewust was van de familiebanden tussen Tannenbaum en Cohen. De premier vertelde bovendien dat hij Cohen dertig jaar lang niet meer had gezien en dat hij pas van het bestaan van Tannenbaum hoorde nadat hij gekidnapt was. Met andere woorden: hij zou zich hebben laten leiden door nationale belangen en niet door persoonlijke interesses.

De Tannenbaum-affaire is niet de enige zaak die een smet werpt op Sharons reputatie. Diverse eerdere schandalen hebben het vertrouwen in hem ondermijnd. Bij al deze zaken zou corruptie een rol hebben gespeeld. Het vertrouwen in Sharon lijkt af te nemen. Volgens een opiniepeiling van het bureau Dahaf voor Yediot Ahronot vindt 57 procent Sharon geen betrouwbare premier en 53 procent is zelfs van mening dat hij af moet treden.