De cijfers liegen er niet om. Zo’n 90 procent van de christelijke jongens en 30 procent van de meisjes heeft ervaring met het kijken naar porno. Driekwart van hen heeft weleens geprobeerd te stoppen, blijkt uit onderzoek van Tilburg University uit 2013.

Enkele internetondernemers uit de gereformeerde gezindte willen niet werkeloos toekijken. Laurens van der Tang en Cornelis Bosch bieden jongeren een helpende hand om verantwoord met mobiel internet om te gaan. Met een technisch tooltje. Yona treedt maandag naar buiten.

Yona (afkorting van ”You’re not alone”) helpt jongeren via gesprekken, bewustwording en een app voor gezond internetgebruik. Geen overbodige luxe, verklaart programmamanager Steven Middelkoop van Yona, een non-profitorganisatie voor verantwoord internetgebruik. „Veel jongeren zijn verlegen met hun surfgedrag, qua gedrag maar ook qua tijd.”

De cijfers over het kijken naar porno via internet –om maar eens wat te noemen– zijn „schokkend”, aldus Middelkoop, die als jongerenwerker bij de Hersteld Hervormde Jongeren Organisatie (HHJO) per 1 september de overstap heeft gemaakt naar Yona. De gevolgen van dit surfgedrag zijn groot. „Het kijken naar porno werkt verwoestend. Ook voor het eventuele toekomstige huwelijk van jongeren.”

Smartphonegebruik onder jongeren –en volwassenen– is vooral een privéaangelegenheid dat in de anonimiteit plaatsvindt. Beschikbare filteroplossingen voor mobiel internetgebruik schieten tekort. Bovendien hebben negen van de tien jongeren niet eens een filter op z’n smartphone.

Yona speelt precies in op die situatie. De ideële stichting werkt aan de ontwikkeling van een app, waarbij jongeren elkaar helpen hun internetgedrag te begrenzen. De aanpak is eenvoudig. „Een jongere zoekt een vertrouwenspersoon en beiden melden zich aan bij de app.” De app blokkeert geen pagina’s, maar stuurt een melding aan de vertrouwenspersoon over afwijkingen van vooraf gestelde doelen. De app, die begin volgend jaar beschikbaar is, is niet alleen bedoeld tegen porno, maar bijvoorbeeld ook occultisme en gokken. Of overmatig surfen, chatten en shoppen.

Het Yonaconcept is gebaseerd op accountability (verantwoordelijkheid), gelijkwaardigheid en wederzijds vertrouwen. De vertrouwenspersoon, een buddy, is ook zelf internetgebruiker. Beiden hebben een gelijkwaardige relatie. „Ze houden elkaar scherp.”

Yona wil uitdagen tot gesprek. Niet alleen tussen buddy’s onderling, maar bijvoorbeeld ook in het gezin. „Waar bewustwording plaatsvindt, ontstaat behoefte aan verandering”, verwacht Middelkoop. „De Yona-aanpak biedt perspectief op verandering van binnenuit. Als je in gesprek gaat, elkaar achter de schermen laat kijken en elkaars hart weet te raken, ontstaan er mooie dingen.”

De aanpak via accountability is geen concurrent voor internetfiltering, benadrukt de woordvoerder. „Filtering is een mooie oplossing. Het gebruik ervan ondersteunen we van harte. Voor een deel van de doelgroep werkt het goed, maar voor een deel minder. We zien daarom een braakliggend terrein. Yona wil een goede aanvulling zijn op filters.”

Het verschil tussen filtering en accountability is dat de begrenzing van internetgebruik bij filters buiten de gebruiker plaatsvindt. Bij Yona vindt de begrenzing bij de jongere zelf plaats. De gebruiker moet de regie zelf in handen krijgen door inschakeling van een vertrouwenspersoon.

Middelkoop verwacht dat de Yona-aanpak jongeren zal aanspreken. „De app sluit aan bij de jongerencultuur. Bovendien is Yona niet gebaseerd op bevoogding, maar op onderling vertrouwen. Jongeren gaan via deze app aan de slag en worden zelf verantwoordelijk voor hun internetgedrag.

De stichting richt zich op iedereen tussen de 16 en de 20 jaar. „Yona is een beweging voor jongeren door jongeren.” De initiatiefnemers werken intensief samen met scholen, kerken en de jongerenorganisaties JBGG, HGJB, LCJ en HHJO. De stichting zet daarbij jongeren in als ambassadeur. „Overal waar jongeren samenkomen, verschijnt Yona.”

De organisatie heeft haar doel bereikt als er een mentaliteitsverandering ontstaat. „Transparantie moet vanzelfsprekend worden.” Middelkoop is niet pessimistisch over de haalbaarheid van Yona. „Veel jongeren die we gesproken hebben, zijn blij dat er een hulpmiddel beschikbaar komt.”