Dit zei ds. M. van Sligtenhorst zaterdag in Oud-Beijerland voor een zaal vol diakenen. De bijeenkomst vormde de eerste van twee regionale toerustingsdagen georganiseerd door de generale diaconale commissie van de Hersteld Hervormde Kerk (HHK). Tijdens de bijeenkomst, met als thema ”Dienen bij verborgen leed. Over huiselijk geweld en seksueel misbruik”, waren ook twee van de recent aangestelde aandachtsfunctionarissen aanwezig.

Ds. Van Sligtenhorst, die een scriptie schreef over deze thematiek, gaf aan dat ook in kleine gemeenten een of meer gevallen van huiselijk geweld en/of seksueel misbruik voorkomen. Er is meer onderzoek nodig om precieze(re) cijfers boven water te krijgen.

Dat wordt lastig, erkende de predikant van de hersteld hervormde gemeente te Poederoijen, omdat huiselijk geweld en misbruik vaak moeilijk te herkennen zijn, niet alleen voor onderzoekers maar ook voor kerkenraadsleden. Hij gaf een aantal handvatten die herkenning kunnen vergemakkelijken: is er bijvoorbeeld sprake van sociale isolatie van een gezin, controlegedrag door een van de ouders, verbaal geweld, dominant gedrag, angst bij het maken van contact?

Vijfde gebod

Huiselijk geweld kent ook een variant die in de gereformeerde gezindte veel voorkomt, aldus ds. Van Sligtenhorst. „Mensen kunnen Bijbelteksten gebruiken om hun eigen gedrag goed te praten, bijvoorbeeld over het vijfde gebod of over het gebruik van de roede. Ze kunnen misbruik maken van een geestelijke status die ze hebben als een bekeerde man of vrouw. Ook kunnen ze bevindingen en ervaringen opvoeren die niet Bijbels zijn.”

De predikant adviseerde kerkenraadsleden niet te snel onder de indruk te komen van allerlei beweringen over bevindingen en openbaringen van God, omdat alleen de Bijbel gezag heeft.

Hij vroeg de diakenen ook hun schroom te overwinnen en bij de constatering van huiselijk geweld of seksueel misbruik in gesprek te gaan met daders en slachtoffers. „Het mag niet zo zijn dat de slachtoffers zich door de kerkenraad in de steek gelaten voelen, wat in het verleden wel gebeurd is.”

Aanspreekpunt

De HHK participeert samen met de Gereformeerde Gemeenten (in Nederland) in het project ”Huiselijk geweld en seksueel misbruik”. Twee van de drie onlangs benoemde aandachtsfunctionarissen, G. J. van den Belt en S. Snoei, waren aanwezig. Zij willen een aanspreekpunt vormen voor mensen in de gereformeerde gezindte die met vragen lopen over huiselijk geweld en seksueel misbruik en ze gaan voorlichting geven aan kerkenraden, zodat deze beter toegerust zijn om het gesprek aan te gaan in de gezinnen.

De aandachtsfunctionarissen noemden het belangrijk om op risicofactoren te letten. Ook dan zijn de signalen evenwel vaak diffuus. Snoei: „Denk na waarover je je precies zorgen maakt in een gezin. Wees voorzichtig met een interpretatie van wat daar gebeurt en probeer eerst zicht te krijgen op wat er echt aan de hand is door het stellen van vragen. Als je je oordeel te snel geeft, kan men de kerkenraad als een tegenstander beschouwen. Door de invoelende vragen, krijgt het gezin meer het gevoel dat de kerkenraad naast hen staat. Dat is toch de bedoeling?”

De bijeenkomst werd geopend door ds. J. Joppe, voorzitter van de generale diaconale commissie. De predikant uit Woudenberg –die het beroep naar de gemeente in Oud-Beijerland heeft aangenomen– mediteerde over de eerste keer dat huiselijk geweld in de Bijbel voorkomt: de doodslag van Abel door Kaïn.

Ds. Joppe constateerde dat ambtsdragers vaak te lang wachten met het inschakelen van professionele hulp in het geval van huiselijk geweld en seksueel misbruik.

Lees ook:

Aandacht voor geweld en misbruik